Giữ khoảng cách với người vô tâm là một cách yêu chính mình

“Tôi từng nghĩ rằng, nếu mình nói ra, người ta sẽ hiểu. Nhưng không phải ai cũng muốn hiểu, và không phải điều gì cũng cần phải giải thích.” 

Có những lúc, bạn không cần phải nổi giận. Kể cả khi người kia sai rành rành, bạn cũng không muốn tranh cãi. Không phải vì bạn yếu đuối. Mà bởi vì bạn chọn giữ lấy sự bình yên của chính mình. 

Tôi từng như vậy. Một người từng làm tôi tổn thương bằng lời nói mà họ chẳng nghĩ ngợi gì. 

Họ không nhận ra điều đó. Hoặc… có thể họ biết nhưng giả vờ như không. Dù là lý do nào đi nữa, tôi cũng không muốn kiểm chứng thêm. 

Bởi vì những người vô tâm thường không biết rằng cách họ nói ra cũng có thể là một hình thức bạo lực. Không phải vì bạn sợ hãi. Không phải vì bạn không có lý lẽ. Bạn im lặng, bởi một sự mệt mỏi sâu sắc mách bảo bạn rằng mọi lời giải thích đều sẽ trở nên vô nghĩa. 

Rằng có những cuộc tranh cãi, mà ngay từ khi bắt đầu, bạn đã biết mình không thể nào thắng được. Có một người đã từng ở trong một mối quan hệ như vậy. Suốt bốn mùa, và có lẽ còn lâu hơn thế, người đó đã chọn im lặng trước một người luôn đối xử với mình một cách vô lễ. 

Thời gian dài sau, người kia tìm đến và nói lời "xin lỗi". Nhưng lời xin lỗi ấy lại được bao bọc bởi sự oan ức: "Tôi vẫn không hiểu mình đã làm sai điều gì." Và một lần nữa, người đó lại chọn im lặng. Bởi vì qua trải nghiệm đau đớn đó, người đó đã học được một bài học sâu sắc: đối với những người vô lễ, im lặng không phải là yếu đuối, mà là cách đáp trả mạnh mẽ và đàng hoàng nhất. 

Tại sao giải thích lại vô ích? Chân dung của kẻ "vô lễ" Để bảo vệ bản thân, trước tiên chúng ta cần hiểu rằng: những người có hành vi độc hại, vô lễ thường không nhận thức được rằng họ đang làm tổn thương người khác. 

Trong tâm lý học, có một khái niệm gọi là "Bóp méo nhận thức" (Cognitive Distortion). Đây là một cơ chế phòng vệ tâm lý, nơi não bộ của một người sẽ bóp méo hoặc phớt lờ sự thật để bảo vệ niềm tin cốt lõi rằng: "Tôi không làm gì sai cả". Khi bạn cố gắng giải thích cho họ rằng lời nói của họ đã làm bạn tổn thương, họ sẽ không lắng nghe. 

Thay vào đó, bộ não của họ sẽ diễn giải lời giải thích của bạn thành một "cuộc tấn công". Nỗi đau của bạn bỗng trở thành bằng chứng cho câu chuyện của họ - câu chuyện về việc họ mới là người bị hiểu lầm, bị đối xử bất công. Mọi nỗ lực giải thích của bạn chỉ tiếp thêm nhiên liệu cho sự oan ức của họ mà thôi. 

Sự thay đổi trong góc nhìn: Từ "Họ" chuyển sang "Tôi" Chúng ta thường lãng phí rất nhiều năng lượng tinh thần để cố gắng lý giải những người đã làm tổn thương mình. 

Câu hỏi cũ, câu hỏi khiến chúng ta mắc kẹt là: "Tại sao họ lại có thể hành động như vậy?" Chúng ta cố gắng tìm kiếm một lời giải thích hợp lý cho một hành vi vốn dĩ không hợp lý. Chúng ta tự làm mình kiệt quệ trong một nỗ lực vô vọng để thay đổi người khác. Nhưng sự chữa lành thực sự bắt đầu khi chúng ta dám đặt một câu hỏi mới, một câu hỏi trao lại quyền lực cho chính mình: "Tại sao mình lại phải tốn năng lượng giải thích cho họ?" 

Khoảnh khắc bạn đặt câu hỏi này, bạn đã ngừng việc cố gắng trở thành bác sĩ tâm lý cho người khác, và bắt đầu trở thành người bảo vệ cho chính mình. Im lặng cũng là một cách để sống tử tế Đối mặt với người vô tâm, nhiều người sẽ nghĩ rằng: “Phải nói cho họ biết chứ!”. Nhưng bạn biết không – đôi khi, lời giải thích lại là cái cớ để họ chứng minh rằng họ... vô tội. 

Trong tâm lý học, điều này được gọi là sự bóp méo nhận thức. Có những người vì không muốn thừa nhận mình sai, nên họ cố diễn giải mọi chuyện theo cách khiến họ cảm thấy mình đúng. 

Họ xin lỗi nhưng vẫn lồng vào đó sự trách móc. Họ nói lời tử tế nhưng không quên đổ lỗi ngược lại cho bạn. Đó là lúc bạn nhận ra: Không phải mình không đủ tinh tế. Mà là mình đang cố giải thích cho một người không muốn lắng nghe. 

Tự bảo vệ mình không phải là ích kỷ Trước đây, tôi luôn tự hỏi: “Tại sao họ lại như vậy?”. Bây giờ, tôi tự hỏi: “Tại sao mình cứ phải cố hiểu họ?”. Cố gắng để ai đó hiểu được cảm xúc của mình đôi khi chính là cách ta đánh mất bản thân. 

Giữ im lặng không phải vì yếu đuối. Cắt đứt một mối quan hệ không có nghĩa là bạn xấu tính. Đó có thể là bước đầu tiên để bạn tự chữa lành. Im lặng, trong trường hợp này, chính là lòng tự trọng cuối cùng bạn giữ cho cả hai người. 

Khi bạn cảm thấy mình đang sống quá gần với sự tiêu cực, hãy lùi lại. Không phải để trốn tránh, mà để thở. Bạn không cần phải giải thích mọi điều. Bạn không cần phải trở thành người tốt trong mắt tất cả. 

Bạn chỉ cần đủ tử tế với chính mình. Hãy coi sự im lặng như một chiếc ô. Không ồn ào, không gay gắt. Nhưng đủ để che chắn bạn khỏi những cơn mưa lạnh từ người khác.