Vì sao người Hàn Quốc luôn sống vội vã?

“Ppalli ppalli” nghĩa là “nhanh lên”, cũng là một cụm từ bạn có thể nghe thấy ở bất kỳ đâu: thang máy, xe buýt, nhà hàng, hay trên điện thoại của ai đó đang hối thúc người giao hàng. Nhưng ẩn sau văn hóa tốc độ ấy là gì?

Người Hàn Quốc không chỉ đi nhanh, ăn nhanh, làm nhanh, họ suy nghĩ cũng nhanh và kỳ vọng mọi thứ phải phản hồi lập tức. Một video trên YouTube dài 20 phút có thể bị tua gấp đôi tốc độ. Một website tải chậm 3 giây đủ khiến người dùng rời đi. Một tài xế bị chỉ trích nặng nề nếu dừng xe lâu hơn vài giây ở trạm đón trả khách.

Sự vội vã ấy không phải chỉ mới xuất hiện. Nó là di sản của quá trình công nghiệp hóa thần tốc sau chiến tranh, khi đất nước phải tái thiết trong thời gian ngắn nhất. Và nó tiếp tục được củng cố trong các hệ thống giáo dục, thi cử, tuyển dụng… nơi “nhanh hơn người khác” thường đồng nghĩa với “thành công hơn người khác”.

Nếu bạn từng xem Misaeng (Cuộc đời không trọn vẹn), bạn sẽ thấy nhân vật chính thường xuyên bị quát "nhanh lên!" dù anh đang làm việc hết sức. Trong Move to Heaven, người cha dặn con: “Chúng ta không có thời gian để yếu đuối. Phải làm ngay bây giờ.” Những câu thoại ấy không phải để nhấn mạnh kịch tính, chúng chỉ đơn giản là một phần của đời thường.

Văn hóa ppalli ppalli giúp Hàn Quốc trở thành một trong những quốc gia có hệ thống giao hàng, hành chính và công nghệ thông tin nhanh nhất thế giới. Nhưng trong guồng quay đó, nhiều người quên mất cách sống chậm, hay thậm chí thấy có lỗi nếu nghỉ ngơi.

Bạn có thể thấy những người công sở ăn trưa chỉ trong 7 phút. Những sinh viên vừa ăn vừa tranh thủ học từ vựng. Những người mẹ vừa làm tóc, vừa kiểm tra đơn hàng online, vừa xem thời sự ở tốc độ 1.75x.

Dù không ai nói ra, một phần không nhỏ trong xã hội đang mắc hội chứng kiệt sức tập thể (collective burnout). Theo các chuyên gia tâm lý, khi "nhanh" trở thành chuẩn mực, thì “chậm” dễ bị coi là thất bại, yếu kém hoặc vô trách nhiệm.

Văn hóa “làm nhanh cho xong” từng khiến một tòa nhà sập chỉ sau vài tháng hoàn thành. Nhưng văn hóa ấy cũng có thể khiến một người trẻ sụp đổ dù họ trông vẫn đang vận hành “hiệu quả”. Sự vội vã giúp Hàn Quốc vươn lên, nhưng cũng khiến nhiều người trẻ đánh mất sự kết nối với chính mình. Trong một thế giới nơi tốc độ là quyền lực, chậm lại đôi khi lại là cách duy nhất để sống thật. Và có lẽ, thay vì nói với nhau “Ppalli ppalli!”, hãy thử một vài lần nói với người bạn đang vội vã của mình rằng cứ  “천천히 해요” – Cứ từ từ thôi mà.