Im lặng trước một cái chết bị gọi sai tên

Tội ác: Đứa trẻ không chọn cái chết 

Một đứa trẻ bị chính cha mẹ mình giết chết. Người lớn thì tự sát. Và thế là báo chí gọi đó là “cái chết đồng hành”. Nhưng thật ra, đứa trẻ ấy không bao giờ có quyền được nói “không”. Hàn Quốc từng quen với cụm từ “가족 동반 자살” – “gia đình tự tử cùng nhau”. 

Nghe như một lựa chọn nhẹ nhàng. Nhưng sau mỗi vụ án, chỉ còn lại một thi thể nhỏ bé, bị bóp nghẹt trong quyết định không phải của nó. Đó là một vụ giết người, không phải “đồng hành”. Đó là bạo hành trẻ em ở cấp độ cao nhất tước đi sự sống dưới danh nghĩa tình thân. 

Năm 2025 mới đi được nửa chặng, đã có 4 vụ giết con rồi tự sát được ghi nhận qua truyền thông. Mỗi năm, khoảng 10–20 trẻ em chết theo cách ấy. Con số đó không nằm trong các bảng thống kê lớn, không được đọc kỹ từng nguyên nhân, không có di ảnh công khai. Chúng chết lặng, như thể chưa từng sống. 

Xã hội: Một sự tha thứ mang tính tập thể 

“Tội nghiệp người mẹ ấy.” “Người cha chắc bế tắc lắm mới làm vậy.” Những lời xót xa quen thuộc, vang lên không ít lần. Nhưng trong đó, không có chỗ cho nỗi đau của đứa trẻ. 

Hàn Quốc vẫn có xu hướng cảm thông với thủ phạm khi thủ phạm là cha mẹ. Các vụ án thường được trình bày như bi kịch gia đình, như một trận lụt tâm lý không ai tránh khỏi. Nhưng sự cảm thông này vô tình trở thành sự tha thứ cho cái chết trẻ em. Nó hợp lý hóa bạo lực, hợp lý hóa sự chối bỏ trách nhiệm của xã hội với chính những đứa nhỏ bị giết. 

Trong 102 bản án về các vụ “giết con rồi tự sát không thành” được tổ chức Save the Children Hàn Quốc phân tích, gần như tất cả đều xuất phát từ khủng hoảng kinh tế, trầm cảm, bế tắc… Nhưng đứa trẻ không bao giờ được lựa chọn cái chết đó cùng người lớn. Chúng chỉ bị buộc phải chết cùng – không hơn. 

Hệ thống: Trẻ chết, không ai biết tại sao 

Ở nhiều quốc gia, mỗi cái chết của trẻ em đều được điều tra bắt buộc, thông qua hệ thống Đánh giá cái chết trẻ em (아동사망검토제도). Mục đích không phải để tìm ra một tội phạm, mà để hiểu được: Tại sao đứa trẻ ấy phải chết? Và liệu xã hội có thể làm gì để ngăn đứa trẻ tiếp theo không phải chịu số phận tương tự? Tại Hàn Quốc, hệ thống đó vẫn chưa thành hình. Khi một đứa trẻ bị giết bởi người thân, những gì để lại chỉ là lời khai của người sống sót – nếu có. Không có sự rà soát thông tin từ bệnh viện, cảnh sát, trường học hay cơ quan phúc lợi xã hội. Một cái chết trôi qua như một lỗi cá nhân. Không ai bị chất vấn, và cũng không ai học được gì. Nhưng trẻ em không phải của riêng gia đình. Chúng là người dân nhỏ tuổi của quốc gia này, và cái chết của chúng không được phép coi là chuyện riêng tư. 

Truyền thông: Đặt sai tiêu đề, giết thêm một lần nữa 

Ngôn ngữ có thể cứu rỗi, nhưng cũng có thể hủy hoại. Trong các bản tin, từ ngữ như “gia đình cùng chết”, “cái chết thương tâm”, “sự đồng hành cuối cùng”… dường như muốn xoa dịu nỗi đau. Nhưng chính chúng lại làm lu mờ bản chất tội ác: một đứa trẻ bị giết. Khi báo chí đặt tiêu đề nhẹ nhàng cho một vụ sát hại, nó không chỉ bóp méo sự thật, mà còn trao cho kẻ giết người một cánh cửa thoát khỏi bản án dư luận. Nó khiến người đọc mủi lòng không phải với nạn nhân, mà với hung thủ. 

Đó là lúc một cái chết bị gọi sai tên. 

Và cái sai ấy cứ lặp đi lặp lại. 

Mỗi năm, mỗi vụ. 

Mỗi lần, một đứa trẻ khác không còn được sống nữa.