Người Việt cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc: Thực trạng đáng lo và cảnh báo từ chính quyền

 “Ở lại thêm vài tháng để làm thêm, gửi tiền về nhà rồi sẽ về…” – đó là suy nghĩ của không ít lao động và du học sinh Việt tại Hàn Quốc. Nhưng từ vài tháng, nhiều người đã chọn cách ở lại lâu dài, trở thành cư trú bất hợp pháp. Từ câu chuyện cá nhân, vấn đề này đã trở thành hiện tượng xã hội khiến cả chính quyền Hàn Quốc lẫn cộng đồng người Việt đều phải lo lắng.

 Mới đây, Bộ trưởng Tư pháp Hàn Quốc trực tiếp nhắc đến người Việt trong báo cáo về cư trú bất hợp pháp, cho thấy mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Vậy tại sao số người Việt “ở lậu” lại nhiều đến thế, và chúng ta phải đối diện với nguy cơ gì?

Người Việt trong nhóm cộng đồng đông nhất tại Hàn Quốc

 Theo thống kê cuối năm 2024, Hàn Quốc có khoảng 2,65 đến 2,75 triệu người nước ngoài đang sinh sống, chiếm hơn 5% dân số cả nước. Trong đó, người Trung Quốc dẫn đầu với hơn 970 nghìn người, còn người Việt Nam đứng thứ hai với hơn 305 nghìn người. Sự hiện diện ngày càng lớn này phản ánh mối liên kết lao động, hôn nhân và du học giữa hai quốc gia.

 Tuy nhiên, song song với số lượng cư trú hợp pháp, tỷ lệ người Việt cư trú bất hợp pháp cũng ngày càng đáng lo ngại. Nghiên cứu và số liệu từ Bộ Tư pháp Hàn Quốc cho thấy, Việt Nam luôn nằm trong nhóm ba quốc tịch có số người cư trú bất hợp pháp nhiều nhất, cùng với Trung Quốc và Thái Lan.

Lao động và du học sinh góp phần lớn vào tình trạng bất hợp pháp

 Báo cáo của Cơ quan Lao động ngoài nước Việt Nam cho biết, đến cuối năm 2023 có hơn 12 nghìn lao động Việt Nam tại Hàn Quốc hết hạn hợp đồng nhưng vẫn ở lại bất hợp pháp, chiếm khoảng 26% trong tổng số lao động Việt tại Hàn. Đây là con số cao nhất trong nhóm lao động EPS, khiến chính phủ Hàn Quốc phải ban hành chương trình “hồi hương tự nguyện” dành riêng cho lao động Việt.

 Không chỉ lao động, du học sinh Việt Nam cũng góp phần vào bức tranh này. Theo thống kê của Bộ Giáo dục Hàn Quốc, số du học sinh Việt Nam bỏ học rồi cư trú bất hợp pháp tăng từ hơn 1.400 người năm 2018 lên gần 2.900 người năm 2019, và tiếp tục xu hướng tăng trong những năm sau đó. 

Áp lực tài chính, chi phí sinh hoạt cao và mong muốn làm thêm để gửi tiền về quê là những nguyên nhân phổ biến.

 Một nghiên cứu học thuật công bố năm 2023 chỉ ra rằng số người Việt từ diện hợp pháp rơi vào tình trạng “không giấy tờ” đã tăng từ gần 28 nghìn người năm 2016 lên hơn 66 nghìn người vào năm 2020 – mức tăng gấp đôi chỉ sau bốn năm.

Chính quyền siết chặt nhưng cũng phải cân bằng kinh tế

 Ngày 19/9/2025, Bộ trưởng Tư pháp Jeong Seong-ho đã có chuyến thị sát Văn phòng Xuất nhập cảnh Yangju. Tại đây, ông nghe báo cáo chi tiết về tình hình quản lý cư trú và trục xuất người nước ngoài. Bộ trưởng thẳng thắn thừa nhận: “Hàn Quốc hiện có hơn 2,75 triệu người nước ngoài, trong đó hơn 400 nghìn người cư trú bất hợp pháp. Cần duy trì việc xử lý nghiêm minh, nhưng đồng thời chính sách phải tính đến thực tế kinh tế, khi nhiều ngành sản xuất, xây dựng và nông nghiệp vẫn phụ thuộc vào lao động nước ngoài.”

 Theo báo cáo tại Yangju, chỉ riêng khu vực Bắc Gyeonggi và Cheorwon, số người nước ngoài đăng ký đã tăng 27% trong ba năm, từ 82 nghìn năm 2022 lên hơn 104 nghìn vào giữa năm 2025. Trong đó, Trung Quốc và Việt Nam tiếp tục là hai cộng đồng lớn nhất. Cũng tại khu vực này, số vụ phát hiện cư trú bất hợp pháp tăng từ 2.251 trường hợp năm 2023 lên 2.596 trường hợp năm 2024; tám tháng đầu 2025 đã có 206 người bị trục xuất.

Nguy cơ cho cộng đồng người Việt

 Tình trạng cư trú bất hợp pháp đặt cộng đồng người Việt vào nhiều rủi ro: bị bắt giữ, phạt tiền, cấm nhập cảnh nhiều năm, mất quyền tiếp cận bảo hiểm y tế và dịch vụ xã hội. Không ít trường hợp phải làm việc chui trong điều kiện kém an toàn, không được bảo vệ quyền lợi. Bên cạnh đó, hình ảnh cộng đồng cũng bị ảnh hưởng, gây định kiến từ xã hội Hàn Quốc.

 Cư trú bất hợp pháp không chỉ là một con số thống kê mà còn là câu chuyện đời sống của hàng chục nghìn người Việt đang mưu sinh tại Hàn Quốc. Có người chọn ở lại vì áp lực kinh tế, có người vì chưa tìm thấy cơ hội trở về. Nhưng dù lý do nào, rủi ro pháp lý và hệ lụy xã hội vẫn luôn hiện hữu.

Điều quan trọng là mỗi người trong cộng đồng phải hiểu rõ quyền lợi và trách nhiệm của mình, đồng thời cùng nhau giữ hình ảnh tích cực của người Việt tại Hàn Quốc.

•  Bạn nghĩ sao về tình trạng cư trú bất hợp pháp của người Việt tại Hàn?
   
•  Theo bạn, chính sách nào từ cả Hàn Quốc và Việt Nam có thể giúp giải quyết vấn đề này tốt hơn?

•  Hãy để lại chia sẻ của bạn trong phần bình luận. Ý kiến của bạn sẽ giúp cộng đồng có thêm góc nhìn và kinh nghiệm để cùng nhau xây dựng cuộc sống an toàn, bền vững nơi xứ người.

* Nguồn : https://www.incheonilbo.com/news/articleView.html?idxno=1303755