HÀN QUỐC VÀ VẤN ĐỀ QUYỀN LỢI LAO ĐỘNG: KHI ĐÌNH CÔNG KHÔNG CÒN LÀ CHUYỆN RIÊNG CỦA GIỚI Y TẾ

Trong bối cảnh Hàn Quốc đang nỗ lực giữ vững vị thế nền kinh tế phát triển thuộc nhóm G20, một nghịch lý đang ngày càng bộc lộ rõ: quyền lợi của người lao động, đặc biệt là lao động không chính thức và người nhập cư, vẫn bị xem nhẹ hoặc phớt lờ.

Bắt đầu từ đầu năm 2024, hàng nghìn bác sĩ nội trú và bác sĩ trẻ đồng loạt đình công phản đối kế hoạch của chính phủ về việc tăng chỉ tiêu sinh viên y khoa – động thái được cho là chưa giải quyết đúng gốc rễ khủng hoảng y tế: phân bổ nhân lực y tế bất hợp lý và điều kiện làm việc kiệt sức.

Dù gây tranh cãi, sự kiện này đã làm nổi bật một thực tế rộng lớn hơn: quyền lợi và điều kiện lao động của hàng triệu người ở Hàn Quốc – không chỉ trong y tế, mà trên nhiều lĩnh vực khác – đang gặp bất ổn nghiêm trọng.

Theo số liệu từ Bộ Việc làm và Lao động, hiện có hơn 6 triệu người làm việc trong khu vực lao động không chính thức, chiếm khoảng 30% lực lượng lao động Hàn Quốc. Họ là nhân viên giao hàng, công nhân xây dựng, công nhân vệ sinh, tài xế xe tải... và hầu hết không có hợp đồng dài hạn, không có bảo hiểm xã hội, không có chế độ nghỉ ốm hay nghỉ thai sản.

“Khi bị tai nạn, tôi không được bồi thường gì cả. Chủ nói tôi không phải nhân viên chính thức.” — Lời chia sẻ từ một công nhân dọn vệ sinh 56 tuổi tại Incheon.

Hiện có khoảng 1,2 triệu lao động nhập cư đang sinh sống và làm việc tại Hàn Quốc, phần lớn đến từ Đông Nam Á, Trung Quốc và Nam Á. Dù đóng góp lớn vào các ngành nghề “không ai muốn làm” như nông nghiệp, ngư nghiệp, xây dựng và sản xuất, họ thường chịu mức lương thấp, làm việc quá giờ và sống trong điều kiện tạm bợ.

Nhiều trường hợp bị bóc lột, lạm dụng, thậm chí không thể tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản hoặc pháp lý, do rào cản ngôn ngữ và sự thiếu hỗ trợ từ phía nhà chức trách.

Dù là thành viên của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), Hàn Quốc vẫn chưa phê chuẩn đầy đủ các công ước then chốt như:

Công ước 87: về quyền tự do liên kết và bảo vệ quyền tổ chức công đoàn

Công ước 98: về quyền tổ chức và thương lượng tập thể

Công ước 29 và 105: về xóa bỏ lao động cưỡng bức

Sự thiếu vắng những công ước quốc tế này khiến việc bảo vệ quyền lợi người lao động – đặc biệt là lao động yếu thế – thiếu nền tảng pháp lý mạnh mẽ, dẫn đến tình trạng “người lao động có thể bị sa thải hoặc đe dọa chỉ vì muốn lên tiếng.”

Năm 2024 và đầu 2025 chứng kiến sự gia tăng của các cuộc đình công nhỏ lẻ nhưng liên tục: từ tài xế xe tải, nhân viên giao hàng, đến công nhân nhà máy và giáo viên mầm non. Dù không quy mô lớn, những hành động này cho thấy sự tích tụ âm ỉ của bất mãn xã hội, đặc biệt khi lạm phát leo thang và đời sống ngày càng khó khăn.

Một nền kinh tế hiện đại không thể bền vững nếu những người đang xây dựng nó không được đối xử công bằng. 

Hàn Quốc, dù là một cường quốc công nghệ và xuất khẩu, vẫn cần đối mặt nghiêm túc với vấn đề quyền lợi lao động – không chỉ để tránh khủng hoảng xã hội, mà còn để gìn giữ nhân phẩm và giá trị con người trong từng mắt xích lao động.