Hơn 4.000 gia đình nộp đơn xin nhận “20 triệu won hỗ trợ nuôi con” – 9/10 người nộp đơn là phụ nữ

Thiếu nhân lực xử lý hồ sơ, mỗi ngày hàng chục đơn mới

“Chồng cũ của tôi đã có việc làm rồi, liệu có ảnh hưởng đến việc xin nhận hỗ trợ tạm ứng tiền nuôi con không?” – “Chị không cần lo về phía đối phương. Chỉ cần đầy đủ giấy tờ chứng minh, cho tới khi con chưa đủ tuổi trưởng thành, mỗi tháng sẽ được nhận tối đa 200.000 won.”

Ngày 21 vừa qua, phóng viên có mặt tại Cơ quan Quản lý Thực thi Nghĩa vụ Cấp dưỡng Nuôi con (gọi tắt là “Trung tâm Ihaengwon”) thuộc quận Jung, Seoul, ghi nhận không khí bận rộn. Các nhân viên bộ phận cấp dưỡng tạm ứng liên tục nhận điện thoại từ những phụ huynh đơn thân – phần lớn là phụ nữ – than phiền rằng dù đã có quyết định của tòa án nhưng vẫn chưa được chồng cũ thực hiện nghĩa vụ chu cấp.

Hơn 4.000 gia đình xin hỗ trợ chỉ trong 2 tháng

Trung tâm Ihaengwon trực thuộc Bộ Bình đẳng giới và Gia đình, được tách ra độc lập từ Viện Phát triển Sức khỏe Gia đình Hàn Quốc từ tháng 9 năm ngoái. Từ tháng 7 năm nay, khi chính sách tạm ứng tiền nuôi con chính thức được thực thi, cơ quan này đảm nhiệm việc hỗ trợ khởi kiện, giám sát thực thi nghĩa vụ cấp dưỡng, và xử lý hồ sơ xin tạm ứng.

Chỉ trong vòng hai tháng, đã có khoảng 4.000 hộ gia đình nộp đơn xin hỗ trợ, trong đó 630 hộ với 1.024 trẻ em đã nhận được tiền tạm ứng.

Theo chính sách này, nếu cha/mẹ không trực tiếp nuôi dưỡng (thường là người cha) không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng theo quyết định của tòa, Nhà nước sẽ tạm ứng trước khoản tiền tối đa 200.000 won mỗi tháng cho mỗi trẻ cho tới khi đủ tuổi trưởng thành, sau đó truy thu lại từ người có nghĩa vụ.

Bà Noh Hyun-seon – Trưởng phòng Hỗ trợ Ủy thác – xúc động kể lại: “Tôi nhớ mãi một phụ huynh đã rưng rưng cảm ơn vì nhờ có khoản hỗ trợ này mà con họ có thể tiếp tục học piano.”

Hồ sơ chất thành đống, nhân viên quá tải

Trong ngày, hàng chục phong bì hồ sơ dày cộm tiếp tục được gửi đến Trung tâm. Bà Ku Kyung-suk, nhân viên bộ phận tạm ứng, vừa lật giở từng tập giấy tờ vừa chia sẻ: “Giờ thì lượng đơn giảm xuống còn khoảng 30 hồ sơ/ngày, nhưng vào tháng 7 có lúc 70-80 đơn chất đống mỗi ngày. Đến nay vẫn còn nhiều hồ sơ tồn đọng chưa kịp xử lý.”

Thống kê cho thấy 9/10 người nộp đơn là phụ nữ. Theo khảo sát tình hình hộ gia đình đơn thân năm 2024, thu nhập bình quân hàng tháng của mẹ đơn thân chỉ đạt 2,5 triệu won, bằng một nửa so với mức bình quân chung. Khi vừa nuôi con một mình vừa không nhận được cấp dưỡng, gánh nặng tài chính càng thêm chồng chất.

Một phụ huynh họ Lee, 30 tuổi, hiện nuôi con gái lớp 6 một mình, cho biết: “Từ đầu năm đến nay tôi chưa nhận được đồng nào từ người cha. Tự mình lo hết thủ tục để được nhận 200.000 won/tháng, tôi thấy rất chạnh lòng. Nhưng có tiền hỗ trợ, tôi sẽ mua cho con bé vài bộ quần áo mùa hè, vì nó lớn nhanh quá.”

Nguy cơ quá tải khi bắt đầu truy thu từ năm sau

Từ tháng 1/2026, Trung tâm sẽ bắt đầu triển khai truy thu trực tiếp khoản tiền đã tạm ứng từ người có nghĩa vụ. Tuy nhiên, nhân sự hiện tại quá mỏng: đội truy thu chỉ có 3 người. Nếu số hồ sơ tiếp tục vượt ngưỡng dự kiến 9.000 đơn/năm, bình quân mỗi người sẽ phải xử lý tới 3.000 vụ cưỡng chế thu hồi.

Bà Yang Se-hee – Trưởng bộ phận Tạm ứng – thẳng thắn: “Hiện chỉ có 14 nhân viên ở bộ phận tạm ứng, khối lượng công việc khổng lồ buộc các phòng ban khác trong Trung tâm phải cùng hỗ trợ.”

Khó khăn trong việc buộc người có nghĩa vụ thực hiện

Không chỉ giải ngân, việc buộc đối tượng trả lại tiền cấp dưỡng cũng là thách thức lớn. Luật sư Yang Min-jung, thuộc Phòng Thực thi Nghĩa vụ, chia sẻ: “Nhiều người cố tình giấu nơi làm việc hoặc im lặng khi đã có việc mới, để né tránh nghĩa vụ. Tỷ lệ thực thi nghĩa vụ cấp dưỡng năm ngoái chỉ đạt 45,4%.”

Trong các vụ tạm ứng, Trung tâm có thể tra cứu tài sản của đối tượng thông qua hệ thống thanh toán tài chính. Nhưng với các trường hợp ngoài phạm vi tạm ứng, phải nhờ tòa án ra quyết định.

Luật sư Yang nhấn mạnh:
“Điều quan trọng là tòa án và các cơ quan liên quan đều phải làm tròn vai trò. Trước đây, có thẩm phán khuyên nguyên đơn ‘đừng theo kiện mãi’, khiến nhiều người bị tổn thương. Hiện nay, tòa án đã bắt đầu nhấn mạnh nhiều hơn về trách nhiệm của người có nghĩa vụ. Tuy nhiên, vẫn còn hạn chế khi trong quyết định cấp dưỡng, số tiền được phán quyết đôi khi chưa đủ để nuôi dưỡng một đứa trẻ.”

Chính sách tạm ứng tiền nuôi con đang trở thành “phao cứu sinh” cho hàng nghìn gia đình đơn thân ở Hàn Quốc, đặc biệt là phụ nữ. Nhưng để chính sách thực sự hiệu quả, việc tăng cường nhân sự, siết chặt giám sát và nâng cao trách nhiệm của người có nghĩa vụ là vô cùng cấp thiết.

Theo Kyunghyang Shinmun