Ngành bất bại 36 năm của Hàn Quốc cũng đứng trước nguy cơ sụp đổ

Trong suốt ba thập kỷ rưỡi qua, ngành cửa hàng tiện lợi tại Hàn Quốc luôn được xem là "pháo đài bất khả xâm phạm" của tiêu dùng nội địa. Bất chấp khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997 hay đại suy thoái toàn cầu 2008, mô hình kinh doanh này vẫn tăng trưởng đều đặn nhờ đặc tính phục vụ tiêu dùng nhỏ lẻ, tiện lợi và mang tính thiết yếu cao. Tuy nhiên, năm 2025 đã đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử ngành này chính thức bước vào suy thoái. 

Theo số liệu từ Bộ Công nghiệp, Thương mại và Năng lượng Hàn Quốc, doanh thu toàn ngành cửa hàng tiện lợi trong tháng 2 đã giảm 4,6% so với cùng kỳ năm trước, mức giảm đầu tiên kể từ tháng 2/2020 – thời điểm đỉnh dịch COVID-19. Nhưng điều đáng lo ngại hơn là số lượng cửa hàng trên toàn quốc cũng bắt đầu thu hẹp, lần đầu tiên kể từ khi hệ thống tiện lợi được du nhập vào Hàn Quốc năm 1988. Tính đến cuối năm 2024, tổng số cửa hàng giảm xuống còn 54.852, so với 54.875 của năm trước – con số tuy nhỏ nhưng mang tính biểu tượng: ngành từng được xem là "kháng suy thoái" giờ đã chính thức bị đánh bật. 

Điều gì khiến mô hình "bán lẻ tối giản" cũng không trụ nổi? 

👉 Câu trả lời nằm ở sự hội tụ của ba yếu tố: lạm phát kéo dài, lãi suất cao và tâm lý tiêu dùng lao dốc. Khi giá cả tăng chóng mặt, những mặt hàng thường mua trong vô thức như nước uống, snack, đồ ăn nhanh vốn là trụ cột doanh thu của các cửa hàng tiện lợi trở thành gánh nặng. Người tiêu dùng giờ đây tính toán đến từng đồng, và ngay cả việc “tạt ngang mua một gói bánh cho con” cũng bị cân nhắc lại. Điều từng là thói quen giờ trở thành xa xỉ. 

Một người mẹ tại Seoul than thở rằng chỉ cần ghé vào cửa hàng tiện lợi vài phút để mua đồ ăn vặt cho hai con là hóa đơn đã vượt 10.000 won. Trong khi đó, với cùng số tiền đó, cô có thể mua được nhiều hơn tại siêu thị hoặc đơn giản là... không mua gì cả. "Ngay cả ăn vặt cũng phải lên kế hoạch. Thời đại tiện lợi đã qua rồi," cô nói với giọng pha chút mỉa mai nhưng cũng đầy thực tế. 

Sự lao dốc của ngành cửa hàng tiện lợi cũng kéo theo một hệ quả dây chuyền: ngành giao nhận và thương mại điện tử – vốn được xem là trụ cột mới của nền kinh tế kỹ thuật số Hàn Quốc – cũng bắt đầu suy yếu. Thống kê từ các công ty chứng khoán và ngành logistics cho thấy, sản lượng vận chuyển của CJ대한통운 – hãng giao hàng lớn nhất nước – đã giảm từ 6 đến 8% trong quý I. 

Điều này diễn ra mặc dù công ty đã mở rộng dịch vụ sang 7 ngày/tuần với kỳ vọng tăng đơn hàng. Ngược lại, số lượng đơn giảm khiến kế hoạch kinh doanh thất bại ngay từ đầu quý. 

Sự đi xuống của ngành logistics cũng đồng điệu với xu hướng giảm sút trong lĩnh vực thương mại điện tử. Theo báo cáo của Bộ Công nghiệp, doanh số mua sắm trực tuyến tại Hàn Quốc đã giảm 4,4% trong tháng 1 và tiếp tục giảm thêm 3,9% trong tháng 2. Đây là lần hiếm hoi ngành online – từng được xem là “bệ phóng hậu COVID” – rơi vào chuỗi suy thoái hai tháng liên tiếp. 

Cần nhấn mạnh rằng cú sốc lần này không chỉ là một vòng quay tiêu cực trong chu kỳ kinh tế thông thường. Nó cho thấy một sự thay đổi căn bản trong hành vi tiêu dùng tại Hàn Quốc, khi người dân không còn tìm kiếm sự tiện lợi bằng mọi giá, mà bắt đầu quay về với những lựa chọn khắt khe hơn, ưu tiên tiết kiệm hơn. Trong bối cảnh này, mô hình kinh doanh dựa trên "tính tiện lợi" – vốn cần biên lợi nhuận cao, tốc độ xoay vòng nhanh trở nên không còn hiệu quả như trước. 

Ngành từng được ví như “tuyến huyết mạch của nền tiêu dùng đô thị” giờ đang trở thành nạn nhân đầu tiên trong cuộc khủng hoảng tâm lý tiêu dùng diện rộng. Và nếu không có điều chỉnh chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ từ trợ giá gián tiếp, kích thích tiêu dùng, đến tái cơ cấu phân khúc logistics – ngành bán lẻ tiện lợi có thể sẽ không còn là trụ cột mà nền kinh tế Hàn Quốc có thể dựa vào trong giai đoạn sắp tới.