Ăn nhiều thức ăn nhanh, người trẻ có nguy cơ đối mặt nguy cơ mắc bệnh viêm ruột suốt đời

Tỷ lệ người trẻ Hàn Quốc mắc viêm ruột mạn tính (IBD) đang gia tăng nhanh chóng, với thực phẩm siêu chế biến được xem là một trong những nguyên nhân chính. Đây là cảnh báo được đưa ra nhân dịp Ngày thế giới về bệnh viêm ruột, trong bối cảnh số ca bệnh tại Hàn đã tăng gần 30% chỉ trong 5 năm, đặc biệt tại nhóm tuổi 20-30. 

Thực phẩm siêu chế biến: Thủ phạm thầm lặng trong bữa ăn hiện đại 

Thực phẩm siêu chế biến (ultra-processed food) là loại thực phẩm đã trải qua nhiều công đoạn chế biến công nghiệp, chứa ít hoặc không còn thành phần tươi tự nhiên, thay vào đó là hỗn hợp của chất phụ gia, hương liệu nhân tạo, chất tạo màu và bảo quản. Mục đích của loại thực phẩm này là kéo dài thời hạn sử dụng, tối ưu hóa vị giác và tăng tính tiện lợi. 

Ví dụ điển hình bao gồm mì ăn liền, xúc xích, snack, nước ngọt có gas, ngũ cốc ăn sáng có đường, pizza đông lạnh hay trà sữa đóng chai. 

👉 Nhiều nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng tiêu thụ thường xuyên nhóm thực phẩm này có liên quan mật thiết đến các bệnh mãn tính như béo phì, tiểu đường, ung thư và đặc biệt là viêm ruột mạn tính (IBD), do tác động tiêu cực của chúng đến hệ vi sinh đường ruột và cơ chế viêm trong cơ thể. 

Trong xã hội hiện đại, nơi người trẻ ngày càng lệ thuộc vào thực phẩm công nghiệp, việc nhận diện và giảm thiểu tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. 

📈 Tăng gần 30% trong 5 năm, 1/4 bệnh nhân là người trẻ 

Theo thống kê từ Cơ quan Đánh giá Bảo hiểm Y tế Quốc gia Hàn Quốc, số bệnh nhân viêm ruột mạn tính (bao gồm bệnh Crohn và viêm loét đại tràng) đã tăng từ khoảng 70.000 người năm 2019 lên hơn 92.000 người năm 2023, tương đương mức tăng 29%. 

Đáng chú ý, trong tổng số bệnh nhân năm 2023, 25,8% nằm trong độ tuổi 2030 cho thấy xu hướng trẻ hóa rõ rệt. Nguyên nhân được cho là do: 

Tăng tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến

 Lối sống không điều độ, thiếu vận động 

Áp lực tinh thần kéo dài ở người trẻ Nhận thức tăng dẫn đến nhiều trường hợp được chẩn đoán sớm hơn 

⚠️ Bệnh diễn tiến mạn tính, có thể ảnh hưởng suốt đời 

Viêm ruột mạn tính là nhóm bệnh gây viêm kéo dài tại đường tiêu hóa, với các triệu chứng điển hình như: 

Đau bụng tái phát 

Tiêu chảy kéo dài 

Đi ngoài ra máu 

Sụt cân, thiếu máu, mệt mỏi 

Căn bệnh này có thể bị nhầm lẫn với các rối loạn tiêu hóa nhẹ như hội chứng ruột kích thích (IBS). Tuy nhiên, khác với IBS vốn không gây tổn thương thực thể IBD có thể dẫn đến tổn thương niêm mạc ruột không hồi phục nếu không điều trị kịp thời. 

🧪 Chẩn đoán sớm là yếu tố quyết định, nhưng cần nội soi và xét nghiệm chuyên sâu 

Do biểu hiện tương đồng, việc tự chẩn đoán hoặc bỏ qua triệu chứng là rất nguy hiểm. 

Để phân biệt rõ giữa viêm ruột mạn tính và các bệnh lý chức năng, cần thực hiện: 

Nội soi tiêu hóa 

Xét nghiệm máu kiểm tra chỉ số viêm 

Xét nghiệm phân đánh giá phản ứng miễn dịch tại ruột 

💊 Chiến lược điều trị hướng đến kiểm soát toàn diện nhưng chi phí cao 

Phác đồ điều trị hiện nay được xây dựng theo hướng cá thể hóa, với mục tiêu không chỉ giảm triệu chứng mà còn đạt được: 

Lành niêm mạc ruột (mucosal healing) 

Chỉ số viêm bình thường hóa (biomarker remission) 

Các nhóm thuốc bao gồm: 

Thuốc kháng viêm 

Thuốc điều hòa miễn dịch 

Thuốc sinh học (biologics) hiệu quả cao nhưng chi phí lớn 

Thuốc phân tử nhỏ thế hệ mới, đang được mở rộng sử dụng 

Việc lựa chọn thuốc phụ thuộc vào mức độ bệnh, chỉ số viêm, phản ứng với điều trị và khả năng chi trả bảo hiểm y tế. 

👶 Bệnh khởi phát sớm hệ lụy dài lâu 

Một đặc điểm đáng lo ngại là bệnh khởi phát càng sớm, tiên lượng càng xấu. 

Ở thanh thiếu niên, IBD không chỉ gây ra tổn thương thể chất mà còn ảnh hưởng đến: 

Tăng trưởng chiều cao, hấp thụ dinh dưỡng 

Tình trạng tâm lý như trầm cảm, mệt mỏi mạn tính Học hành gián đoạn, rối loạn xã hội hóa 

Mặc dù có thể kiểm soát bằng thuốc, bệnh chưa thể chữa khỏi hoàn toàn, và thường kéo dài suốt đời với các giai đoạn bùng phát lui bệnh xen kẽ. 

🧠 Hiểu đúng về bệnh yêu cầu cấp thiết trong cộng đồng 

Dù người bệnh IBD không có biểu hiện bất thường bên ngoài, nhưng họ thường phải sống chung với: 

Mệt mỏi kéo dài 

Suy giảm chất lượng cuộc sống 

Áp lực tinh thần vì hiểu lầm và thiếu đồng cảm từ xã hội 

Theo các chuyên gia tiêu hóa, IBD không còn là bệnh hiếm và cần được cộng đồng quan tâm đúng mức đặc biệt trong bối cảnh thực phẩm siêu chế biến chiếm tỷ trọng lớn trong khẩu phần ăn hiện đại, nhất là ở giới trẻ.