Ngay cả khi tiết kiệm liên tục trong 20 năm, người trẻ cũng khó lòng đủ tiền mua nhà ở Seoul

Ở một thành phố nơi người ta vẫn ví mỗi mét vuông như một chiếc vé bước vào tầng lớp trung lưu, Seoul lại chất chứa những tầng đáy của xã hội theo đúng nghĩa đen. 

Phía sau ánh sáng rực rỡ của những tòa nhà kính, các căn hộ cao cấp với tên gọi như những thương hiệu thời trang là vô số gia đình đang sống dưới mặt đất, trong những căn phòng bán hầm gọi là banjiha. Nơi đây, ánh sáng chỉ lọt vào qua một nửa cửa sổ, không khí ẩm thấp quanh năm, nước mưa rỉ vào từng kẽ tường và mùa hè như lửa thiêu đốt cả sức khỏe và tinh thần con người.

Bộ phim Parasite từng khiến thế giới rùng mình, nhưng với người Hàn Quốc, đó lại là hiện thực quen thuộc. Từ lâu, bất bình đẳng nhà ở đã không chỉ là một câu chuyện kinh tế, nó đã trở thành biểu tượng sâu sắc của khoảng cách giai tầng, giấc mơ đô thị và những vết nứt của mô hình phát triển “thần kỳ” xứ kim chi.

Hàn Quốc từng tự hào với tỷ lệ sở hữu nhà cao vượt trội so với nhiều quốc gia phát triển. Nhưng sau giai đoạn tăng trưởng nóng, bong bóng bất động sản không chỉ khiến giá nhà vọt lên gấp ba trong một thập kỷ, mà còn vô tình đóng cánh cửa với thế hệ trẻ. Một căn hộ nhỏ tại Seoul hiện có giá trung bình 900 triệu tới hơn 1 tỷ won (tương đương 17 - 20 tỷ đồng). Với mức lương trung bình khoảng 2 - 3 triệu won/tháng, một người trẻ không có sự hỗ trợ từ gia đình gần như không thể mua nhà ngay cả khi tiết kiệm trong 20 năm. 

Tầng lớp trung lưu, vốn từng là biểu tượng của sự ổn định, giờ cũng phải co mình trong những căn hộ thuê tạm (jeonse), hoặc trở về sống cùng bố mẹ. Trong khi đó, ngày càng nhiều người cao tuổi bị đẩy vào các khu nhà ổ chuột ở ngoại ô, nơi thiếu cả hệ thống sưởi lẫn chăm sóc y tế.

Không chỉ là không gian sống, banjiha còn là nơi phơi bày rõ rệt nhất mối quan hệ giữa bất công xã hội và quy hoạch đô thị. Xuất hiện sau chiến tranh Triều Tiên để phục vụ mục đích phòng không, banjiha dần trở thành lựa chọn cuối cùng cho những người có thu nhập thấp như sinh viên nghèo, người lao động nhập cư, phụ nữ đơn thân nuôi con. Vụ lũ quét tháng 8/2022 từng khiến cả thế giới bàng hoàng khi ba mẹ con tử vong trong một căn banjiha bị ngập nước, không phải vì dòng nước quá nhanh, mà vì căn phòng không có lối thoát. Bi kịch ấy trở thành biểu tượng cho một tầng lớp bị gạt ra bên lề của sự phát triển, nơi “ở đâu cũng thấy Seoul rực rỡ, trừ chỗ mình ở”.

Khi bạn không thể ở một nơi đủ lâu để cảm thấy an toàn, “nhà” trở thành khái niệm mong manh. Nhiều người trẻ chọn sống tạm trong các gosiwon - phòng trọ nhỏ chỉ vài mét vuông, không có cửa sổ, bếp hay nhà vệ sinh riêng nhưng đổi lại là giá rẻ và không cần đặt cọc. Họ gọi đó là “cuộc sống kiểu vali” , sẵn sàng dọn đi bất kỳ lúc nào. Một khảo sát gần đây cho thấy hơn 60% người trẻ tại Seoul cảm thấy “không thuộc về đâu cả”. Họ sống tách biệt, mất kết nối, và dần từ bỏ mong muốn lập gia đình, sinh con, không phải vì không muốn, mà vì không có nơi để bắt đầu.

Ngày càng nhiều người Hàn Quốc trong độ tuổi 30 - 40 bắt đầu “rút lui khỏi Seoul”, chuyển về sống tại các tỉnh nhỏ như Gangwon, Jeonju hay Jeju. Phong trào “Jachui Saneun Saram” (người sống theo cách của mình) lan rộng, nơi mọi người tìm kiếm lối sống bền vững hơn với việc trồng rau nuôi cá. Nhưng không phải ai cũng có điều kiện để bắt đầu lại và đa số vẫn mắc kẹt trong vòng lặp đô thị: thuê  - làm việc - trả nợ -  chuyển chỗ… và rồi lặp đi lặp lại.

Seoul không thiếu nhà, nhưng thiếu nơi chốn để con người cảm thấy mình có giá trị. Khi đất trở thành công cụ đầu cơ, khi nhà chỉ là đơn vị đầu tư, thì những căn phòng dưới mặt đất không chỉ là nỗi buồn kiến trúc, chúng là tiếng thở dài dài nhất của một thế hệ. Bởi vì ở đâu đó trong lòng thủ đô, vẫn có những người dù gấp đôi mảnh đất dưới chân, cũng không đủ chỗ để sống một cách tử tế.