Khi nghề giáo ngày một "thất sủng" ở Hàn Quốc

Trong nhiều năm, nghề giáo ở Hàn Quốc từng được xem là một bến đỗ ổn định và đáng tự hào nơi những người trẻ mơ ước được đứng trên bục giảng, vừa dạy chữ vừa gieo ảnh hưởng. Nhưng ngày nay, điều từng là biểu tượng của sự an toàn và tôn trọng đang dần biến thành một ngành nghề khiến người ta chùn bước. Thậm chí, ngay cả những sinh viên đang theo học sư phạm cũng đang xin rút lui để chuyển ngành, chuyển hướng, hoặc… chuyển ước mơ.

Nghề giáo đang bị rút cạn từng chút một không chỉ bởi mức lương thấp, mà bởi cảm giác bị tước đoạt thẩm quyền trong lớp học. Không ít giáo viên nói rằng họ cảm thấy như đang giảng dạy trong trạng thái “tay bị trói”: bị giám sát, bị khiếu nại, bị đe dọa, đôi khi vì một câu nói, một lời nhắc nhở, hay chỉ vì không... chiều lòng phụ huynh.

Những vụ việc giáo viên tự tử vì áp lực đến từ phụ huynh từng gây rúng động Hàn Quốc, và để lại một nỗi sợ âm ỉ trong ngành. Lớp học nơi từng là vùng an toàn nay trở thành chiến trường. Và trong chiến trường ấy, người giáo viên vừa là mục tiêu, vừa là nạn nhân, vừa là người không có quyền phản kháng.

Dữ liệu gần đây cho thấy điểm chuẩn vào các trường sư phạm năm 2025 đã giảm kỷ lục, đến mức có thí sinh thuộc bậc 6 hoặc 7 (tức học lực trung bình hoặc dưới trung bình) vẫn trúng tuyển. Đây không chỉ là một biến động tuyển sinh, mà là một tín hiệu xã hội: khi nghề giáo không còn đủ hấp dẫn với học sinh giỏi, ai sẽ dạy thế hệ tiếp theo?

Và nghịch lý càng rõ rệt hơn khi xã hội ngày càng yêu cầu cao hơn về chất lượng giáo dục, trong khi lại đối xử ngày càng thiếu tôn trọng với chính người thực thi.

Ở Hàn Quốc, có một niềm tin cũ rằng nghề giáo là “công việc tử tế”: không giàu có, nhưng ổn định và có giá trị. Nhưng niềm tin ấy đang bị xói mòn. Lương giáo viên mới ra trường chỉ ở mức 2,2 triệu won thấp hơn chi tiêu trung bình của một hộ gia đình. Trong khi đó, thời gian dành cho hành chính, giấy tờ, ứng phó với khiếu nại lại tăng không ngừng. Một báo cáo cho thấy hơn 32.000 giáo viên đã nghỉ việc trước tuổi trong 5 năm qua không vì năng lực kém, mà vì... không chịu nổi nữa.

Trong phim Black Dog (2019), giáo viên hợp đồng Go Ha-neul từng nói: “Tôi chọn nghề này vì muốn giúp học sinh không cảm thấy đơn độc. Nhưng giờ tôi mới là người cô đơn nhất trong trường”. Câu thoại tưởng như hư cấu đó, nay lại phản ánh đúng tâm lý của hàng ngàn giáo viên thật ngoài đời.

Không thể đòi hỏi một hệ thống giáo dục tốt nếu không xây dựng được một môi trường tôn trọng cho người dạy và không thể giữ được chất lượng giáo dục nếu giáo viên giỏi không còn muốn đứng lớp. Giới trẻ Hàn Quốc ngày càng thực tế hơn. Họ chọn Dược, CNTT, thiết kế, khoa học dữ liệu,… những ngành được đánh giá là có tương lai và ít rủi ro tâm lý hơn. Không ai trách họ. Bởi không ai muốn đi vào một con đường mà ở đó, sự đam mê không được bảo vệ, mà còn trở thành điểm yếu để bị khai thác.

Một xã hội tiến bộ không thể chỉ đo chất lượng giáo dục bằng thành tích học sinh hay tỷ lệ vào đại học. Nó phải bắt đầu từ việc tôn trọng người dạy không chỉ trong chính sách, mà cả trong thái độ và văn hóa ứng xử. Nghề giáo không nên là một cuộc chiến để tồn tại. Nó nên là hành trình để truyền cảm hứng. Nhưng để hành trình ấy tiếp tục, cần một sự nhìn lại, từ chính những người làm chính sách, từ phụ huynh, từ truyền thông, và từ cả cộng đồng.

Giáo dục là tương lai. Nhưng tương lai không thể được xây dựng nếu những người gánh vác nó đang dần buông tay…