Cú lừa thế kỷ từ những video self-help!

Có một giai đoạn, mình gần như "nghiện" xem các video truyền cảm hứng. Mỗi lần nghe xong một bài talk show về thành công, đọc vài chương sách self-help, mình lại thấy như được bơm năng lượng. 

Trong đầu mình khi ấy vang lên rất nhiều quyết tâm: từ ngày mai, mình sẽ thay đổi hoàn toàn, sẽ làm việc chăm chỉ hơn, sẽ trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình. Và thật sự, những ngày sau đó mình làm việc rất khí thế. Mình dậy sớm, lên kế hoạch chi tiết, đặt ra những mục tiêu rất tham vọng, cảm giác như mình đã bước sang một trang mới trong sự nghiệp. 

Nhưng rồi, vài tuần trôi qua, mọi thứ dần mờ nhạt. Những kế hoạch chi tiết kia không còn được nhắc đến nữa, nhịp làm việc quay lại như cũ, những mục tiêu tham vọng kia dần nằm yên ở cuối danh sách công việc chưa hoàn thành. Động lực? Gần như biến mất, như thể chưa từng có. Sau nhiều lần lặp lại chuỗi cảm xúc đó, mình bắt đầu tự hỏi: rốt cuộc thứ mình có khi đó là gì? 

Đó có thực sự là động lực? Hay chỉ là cảm giác nhất thời? Mình nhận ra: hóa ra có những thứ gọi là "động lực giả" dễ đến, dễ đi và khiến người ta ảo tưởng rằng mình đang tiến bộ. Mình nhận ra phần lớn những lần bùng nổ động lực trước đây đều bắt đầu từ cảm xúc. Nó đến sau khi mình xem một video, nghe một câu chuyện vượt khó hay đọc một cuốn sách dạy thành công. 

Chính cảm xúc đó sinh ra ham muốn thay đổi gần như ngay lập tức. Mình đưa ra quyết tâm rất mạnh, nhưng hiếm khi đi kèm với bất cứ kế hoạch hành động cụ thể và khả thi nào. Cảm giác lúc ấy giống như vừa trúng số tinh thần. Mình tự cho rằng bản thân đang tiến bộ, nhưng thực ra, tất cả chỉ dừng lại ở những ý nghĩ. 

Sau này, mình dần quan sát kỹ hơn những người thực sự thay đổi được cuộc sống của họ. Họ không hề đọc nhiều sách self-help hơn mình, cũng chẳng xem nhiều video động lực hơn mình. Điểm chung duy nhất mà họ có, là họ hành động đều đặn mỗi ngày, ngay cả khi cảm xúc chẳng còn bùng cháy. 

Chính những hành động lặp đi lặp lại đó mới là thứ duy trì động lực thực sự. Kỳ lạ là càng làm lâu, mình càng thấy động lực chẳng còn rực rỡ như trước. Nhưng mọi thứ vẫn tiến triển vững vàng. Khi chuyển sang hướng đi này, mình thử những thay đổi rất nhỏ. Thay vì mơ mộng về việc xây dựng sự nghiệp freelancer thành công trong vài năm tới, mình tập trung hoàn thiện xong bản kế hoạch dự án trong tuần này. 

Thay vì nghĩ đến việc mở rộng tệp khách hàng lớn, mình dành mỗi ngày 30 phút để đọc thêm tài liệu về quản lý dự án nghệ thuật, về hợp đồng quốc tế, về logistics cho nghệ sĩ. Những hành động nhỏ ấy, ban đầu tưởng như vô nghĩa, nhưng lại trở thành nền tảng vững chắc hơn bất kỳ bài học self-help nào mà mình từng đọc. 

Mình còn nhớ rất rõ một bài học lớn khi định giá chuỗi tranh cho một dự án quốc tế. Nếu là mình của vài năm trước, chắc mình sẽ lao ngay vào những video dạy đàm phán, những podcast dạy cách chốt giá, rồi tự huyễn hoặc bản thân bằng vài câu khẩu hiệu về "niềm tin". Nhưng lần này, mình chọn cách khác. Mình gọi điện cho một tiền bối từng làm việc lâu năm với các gallery châu Âu, hỏi rất kỹ về từng khoản phí vận chuyển, bảo hiểm, thuế, hoa hồng. 

Mình ngồi tính từng con số chi li trong nhiều ngày, cân nhắc rủi ro, kiểm tra từng điều khoản hợp đồng. Khi gửi đi bảng báo giá cuối cùng, mình thấy yên tâm. Không phải vì có động lực ngút trời, mà vì đã làm đủ bài tập. Sau tất cả những va chạm nghề nghiệp đó, mình nghiệm ra: động lực thật sự không phải là cảm giác hào hứng, mà là kết quả của những thói quen hành động bền bỉ. 

Nó không đẹp đẽ, không rực rỡ, không mang lại cảm giác thỏa mãn ngay lập tức. Trái lại, nó sinh ra trong những buổi ngồi viết hợp đồng đến khuya, những email chỉnh sửa tài liệu nhàm chán, những buổi học về tài chính và luật sở hữu trí tuệ nghệ thuật mà chẳng có ai vỗ tay khen ngợi. 

Quan trọng hơn, động lực thật sự luôn đến muộn. Nó không phải thứ mình có ngay khi xem xong một video truyền cảm hứng, mà là kết quả của hàng trăm, hàng ngàn giờ làm việc đơn điệu tích lũy lại. 

Khi làm đủ lâu, kể cả trong những ngày không còn cảm giác bùng cháy, mọi thứ vẫn tiến triển đều vì mình đã có thói quen hành động. Nếu ai đó cũng đang ở trong giai đoạn giống như mình trước đây nhiệt huyết dâng cao vào đầu tuần nhưng nguội lạnh khi bước sang cuối tháng thì lời khuyên của mình rất đơn giản: đừng chờ cảm giác truyền cảm hứng mỗi ngày. 

Hãy xử lý xong những công việc nhỏ trước mặt đã. Khi làm đủ lâu, những hành động đều đặn ấy sẽ trở thành động lực bền vững nhất mà bạn có. Sau này, mình cũng dần hiểu vì sao càng ngày mình càng ít tìm kiếm video truyền động lực. Thay vào đó, mình chỉ đơn giản mở sổ công việc, thêm một đầu việc nhỏ, và tiếp tục làm tiếp.