“Cha mẹ không có lựa chọn nào khác ngoài việc yêu thương con cái của mình?" tình yêu chân chính hay lời biện hộ cho sự hư hỏng của con trẻ

"Làm cha mẹ thì đương nhiên phải yêu con" câu nói tưởng chừng là chân lý ấy đang bị một số nhà tư tưởng hiện đại phản biện thẳng thắn. Trong cuốn sách vừa ra mắt tại Hàn Quốc, nhà văn Đài Loan Wei Chen đặt lại câu hỏi nền tảng về mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái, khẳng định đây không phải là chân lý bất biến mà là một dạng "mê tín xã hội" cần được nhìn nhận lại, một cách thật sự nghiêm túc.

Lấy cảm hứng từ thực tế và các tác phẩm truyền hình, Wei Chen trong cuốn Trên đời này có những cha mẹ tồi tệ (NXB Book By Book) nhấn mạnh rằng tình yêu của cha mẹ không phải là bản năng, càng không phải là điều xảy ra một cách tự nhiên. Đó là một năng lực cần nỗ lực, luyện tập, đối diện và vượt qua chính mình.

Bộ phim truyền hình Thời niên thiếu gần đây trên mình xem trên Netflix đã khắc họa hình ảnh một người cha rơi vào tuyệt vọng khi con trai bị bắt vì giết người. Người cha ban đầu phản ứng dữ dội, nhưng khi xem lại đoạn video giám sát, ông lặng im. Dù biết con mình gây ra tội ác, ông vẫn nghẹn ngào nhớ tới những lần con gọi điện vào ngày sinh nhật để chúc mừng. Với ông, đó vẫn là đứa con thân yêu của mình.

Hình tượng ấy không xa lạ trong văn hóa đại chúng. Từ We Need to Talk About Kevin đến Lesson of the Evil, nhiều tác phẩm cho thấy cha mẹ có thể đau đớn tột cùng khi nuôi dạy một đứa trẻ có hành vi lệch chuẩn. Họ yêu con nhưng cũng bất lực, họ cố gắng nhưng lại gãy đổ.

Tuy nhiên Wei Chen khẳng định. Nếu xã hội có thể thừa nhận rằng có những đứa trẻ tồi tệ, thì cũng cần dũng cảm nhìn nhận rằng vẫn có những cha mẹ tồi. Không phải ai sinh con ra cũng sẵn lòng hy sinh. Không phải ai làm cha mẹ cũng đủ năng lực, ý chí để yêu thương đúng nghĩa. Hình ảnh người mẹ trong The Glory liên tục bạo hành con gái là một ví dụ rõ ràng cho thấy cha mẹ cũng có thể là nguồn gây tổn thương sâu sắc

Theo Wei Chen, trẻ em thường là người tin tưởng vào câu "trên đời không có cha mẹ xấu" hơn bất kỳ ai. Niềm tin đó khiến nhiều em chọn cách im lặng dù bị bạo hành. Ngay cả khi biết mình không được yêu thương, nhiều đứa trẻ vẫn không thể nói ra. Một phần vì tình cảm dành cho cha mẹ, một phần vì sợ bị chối bỏ, bị đổ lỗi. Từ đó hình thành nên một sân khấu xã hội, nơi mọi người cùng diễn vai "gia đình hạnh phúc" dựa trên một niềm tin tập thể chưa từng được kiểm chứng.

Wei Chen nhấn mạnh rằng tình yêu không phải là phản xạ bản năng mà là một hành vi cần được rèn luyện. Những câu như "cha mẹ yêu con là điều tự nhiên", "tình yêu là bản năng" chỉ là ảo tưởng. Nếu không phá bỏ ảo tưởng này, người làm cha mẹ sẽ bỏ qua những phần quan trọng nhất trong việc nuôi dạy con: thấu hiểu, tôn trọng, chịu trách nhiệm, giữ được yêu thương ngay cả khi mâu thuẫn xảy ra.

Dẫn lại tư tưởng của triết gia Erich Fromm, Wei Chen phân tích. Một tình yêu thực sự cần có đủ bốn yếu tố: chăm sóc, trách nhiệm, tôn trọng, thấu hiểu. Chỉ khi hội tụ đủ cả bốn điều đó, tình yêu mới thực sự trọn vẹn. Đây là điều không dễ đạt được, đòi hỏi sự kiên trì, bền bỉ và trung thực với chính mình.

Một số trích dẫn mình khá ấn tượng trong quyển sách này, Wei Chen có viết:

“Trở thành một con người tốt hơn nhờ có con không phải là một tiến trình tự động”

"Người lớn phải chủ động nỗ lực, đối diện với những mặt yếu đuối trong chính mình, và học cách yêu thương không điều kiện dù có mâu thuẫn hay khác biệt"

Hãy đối diện, vì con người đều có hỉ nộ ái ố, đều có mặt tối, mặt sáng. Nhưng suy cho cùng, ngay từ đầu không ai dạy mình cách yêu đúng, vậy nên hãy học, hãy từ từ thay đổi. Vì chính mình và cả những người mình thương, cậu nhé.