Vì sao gọi vợ là 마누라 (ma-nu-ra) lại khiến nhiều người khó chịu? – Lý do khiến ai cũng bất ngờ

"Này, vợ yêu!" – Câu chuyện lịch sử ẩn sau từ “마누라 (ma-nu-ra)”

Từ “마누라” (ma-nu-ra) – thường được hiểu là “vợ” trong tiếng Hàn – ngày nay mang theo sắc thái có phần thiếu tôn trọng. Nó gợi nhớ đến hình ảnh người đàn ông trung niên say xỉn, lớn tiếng gọi vợ như thể ra lệnh. Không mấy ai nghĩ rằng đây là một từ ngữ trang trọng hay lịch thiệp.

Ngay cả từ điển tiếng Hàn cũng định nghĩa từ này là: “cách gọi quen thuộc đối với người vợ lớn tuổi” – hàm ý xuề xòa, có phần coi nhẹ.

Trong văn hóa đại chúng, từ “마누라” cũng không thoát khỏi hình ảnh tiêu cực. Chẳng hạn, bộ phim “Bà xã của trùm xã hội đen” (조폭 마누라) ra mắt cách đây 20 năm đã khắc họa từ này trong bối cảnh bạo lực, giễu nhại và bất kính.

Từ cực tôn kính trở thành từ dân dã: Hành trình ngôn ngữ của “마누라”

Thế nhưng, khi nhìn lại lịch sử, chúng ta phát hiện một sự thật bất ngờ: “마누라” từng là từ cực kỳ tôn kính, dùng để xưng hô với những người có địa vị cao quý.

Từ nguyên gốc của "마누라" được cho là “마노라”, lần đầu xuất hiện trong văn bản cổ “Tam cương hành thực đồ” (삼강행실도) vào khoảng năm 1460. Đây là tập sách ca ngợi tiết hạnh của liệt nữ, trung thần và hiếu tử – cho thấy rằng từ “마노라” được sử dụng trong bối cảnh hết sức tôn kính.

“마노라” – Từ dùng để gọi người ở trên… mái đình

Một trong những giả thuyết phổ biến cho rằng “마노라” bắt nguồn từ “마루하” – kết hợp giữa từ “마루” (nghĩa là chỗ cao, đỉnh, mái đình) và hậu tố kính trọng “하” (Hán tự nghĩa là “dưới”).

Tương tự như các từ kính ngữ cổ như:

• 전하 (chŏn-ha): Gọi vua – nghĩa đen “dưới điện đình”
• 폐하 (pye-ha): Gọi hoàng đế – “dưới bậc thềm”
• 저하 (jŏ-ha): Gọi hoàng tử – “dưới mái nhà”

=> Tất cả đều mang ý nghĩa: người ở trên cao, kẻ dưới phải cúi đầu mà gọi.

Cũng vậy, “마루하” – nghĩa là người “ở trên mái đình” – là cách gọi cực kỳ tôn trọng dành cho người có địa vị cao. Trong sử sách như Thực lục Triều đại Joseon, những người hoàng tộc đôi khi được gọi là 말루하 (抹樓下) – phiên âm Hán của “마루하”.

Từ cung đình đến mái nhà: “마누라” và bước ngoặt nghĩa bóng

Theo thời gian, cách phát âm 마루하 → 마노라 → 마누라 dần được giản lược trong khẩu ngữ. Ban đầu, từ này dùng cho cả nam và nữ có địa vị cao. Nhưng về sau, nó chuyển nghĩa thành từ gọi phụ nữ trong hoàng tộc, và cuối cùng thành từ gọi “vợ” như hiện nay.

Tuy nhiên, cùng với sự thay đổi xã hội, ý nghĩa tôn kính của từ biến mất, và “마누라” dần trở thành cách gọi có phần bình dân, thậm chí xúc phạm, giống như nhiều từ kính ngữ khác trong quá khứ đã bị “xuống cấp” về sắc thái: 영감 (ông cụ), 양반 (quý tộc), v.v.

Sự phục vị của “마누라”: Từ “vợ tôi” trở lại thành “nữ hoàng của đời tôi”?

Trong thời đại hiện đại, một số người đang nỗ lực phục hồi giá trị ban đầu của từ “마누라”.

Gắn thêm kính ngữ “님” thành “마눌님” (một cách gọi trìu mến, tôn trọng: “vợ yêu quý”)

Thậm chí thêm cả từ “제 (帝)” – nghĩa là hoàng đế – thành “마눌제”, ngụ ý: người vợ là đế vương trong gia đình

👉 Dù chỉ là cách gọi hài hước, điều đó cũng phản ánh khát vọng nhìn nhận người phụ nữ trong gia đình với sự tôn kính và trân trọng nhiều hơn.

Ngôn ngữ: Tấm gương phản chiếu đời sống xã hội một cách sống động 

Ngôn ngữ luôn phản ánh sự thay đổi của xã hội. Từ “마누라” – từng là danh xưng dành cho người cao quý – giờ đây trở thành tiếng gọi thân mật, nhưng lại chứa đựng biến chuyển sâu sắc về địa vị, giới tính và mối quan hệ trong đời sống Hàn Quốc.

Trước khi “마누라” một lần nữa được “tái đăng quang”, hãy thử gọi bằng lòng kính trọng: “마눌제” – Hoàng hậu của đời tôi”.