Văn hóa “Nhậu tăng 2, tăng 3” và nét đặc trưng uống rượu của người Hàn

Khói thịt nướng bay nghi ngút, ánh đèn vàng hắt xuống những bàn gỗ dài xếp san sát nhau, tiếng cười nói rộn ràng vang khắp không gian. Một chai soju màu xanh được mở ra, tiếng “pop” nhẹ vang lên, rồi ngay lập tức ly nhỏ đã đầy, chuyền từ tay này sang tay khác. Anh đồng nghiệp trẻ cúi người, dùng hai tay nâng ly, mắt cười mà vẫn không quên quay mặt đi khi cụng với sếp lớn. Tất cả cùng hô vang một tiếng “Geonbae!” (nghĩa là : cạn ly ) trước khi dòng rượu cay nồng chảy xuống cổ họng.

Đêm mới chỉ bắt đầu. Sau khi những miếng samgyeopsal nóng hổi được cuốn cùng lá rau, kimchi và tỏi, nhóm người lại rục rịch đứng dậy. Họ không dừng lại ở đây. Một chặng mới đang chờ phía trước, quán pub náo nhiệt với bia lạnh và gà rán giòn tan. Và nếu vẫn còn đủ năng lượng, chắc chắn đêm nay sẽ khép lại bằng một phòng karaoke, nơi những giọng hát khàn khàn, say sưa át cả tiếng nhạc.

Đó chính là văn hóa “cha”, văn hóa uống rượu theo từng “tăng” của người Hàn. Một đêm nhậu không chỉ dừng lại ở bữa ăn, mà là một hành trình xã hội, nơi con người vừa giữ nghi thức, vừa thả lỏng bản thân. Ẩn sau mỗi ly rượu là những câu chuyện về tập thể, áp lực, tình đồng đội và cả những niềm vui giản đơn.

Khởi nguồn của văn hóa uống rượu ở Hàn Quốc

Hàn Quốc từ lâu đã có truyền thống uống rượu trong các dịp lễ hội, nông nghiệp và tôn giáo. Các loại rượu truyền thống như makgeolli (rượu gạo lên men), soju (rượu chưng cất) vốn gắn bó mật thiết với đời sống người dân. Từ thế kỷ 14 trở đi, ảnh hưởng của Nho giáo trở thành nền tảng trong mọi mối quan hệ xã hội. Điều này không chỉ tác động đến cách ứng xử thường ngày mà còn hình thành những chuẩn mực uống rượu.
Trong xã hội hiện đại, đặc biệt sau thời kỳ công nghiệp hóa và bùng nổ văn hóa công sở, uống rượu dần trở thành một “nghi thức xã hội” không thể thiếu. Các buổi tiệc công ty (hoesik) xuất hiện như một phần tất yếu để duy trì tinh thần đoàn kết. Uống rượu lúc này không chỉ để thưởng thức, mà còn để giữ hòa khí, xây dựng lòng trung thành với tập thể.

Giải mã khái niệm “Cha” (차)

“Cha” (차) có nghĩa là “lần” hay “chặng”. Khi đi uống rượu, người Hàn hiếm khi chỉ dừng lại ở một quán. Họ di chuyển qua nhiều địa điểm, gọi là “Il-cha, I-cha, Sam-cha…” tương ứng với tăng 1, tăng 2, tăng 3.
Chuỗi “cha” này vừa tạo nên sự mới mẻ, vừa có vai trò phân bổ nhịp điệu cho buổi nhậu: bắt đầu từ ăn uống no nê, chuyển sang uống nhẹ và trò chuyện, cuối cùng là hát hò và giải phóng cảm xúc. Văn hóa “cha” vì thế trở thành một hành trình trải nghiệm đầy đủ cung bậc, chứ không chỉ đơn thuần là ngồi một chỗ để uống đến say.

Tăng 1 – Il-cha (일차): Bắt đầu bằng bữa tiệc thịt nướng

Il-cha thường được tổ chức tại nhà hàng thịt nướng hoặc quán ăn phục vụ các món truyền thống. Đây được xem là phần “trọng tâm” của buổi nhậu.

-Về ẩm thực: Thịt nướng (samgyeopsal) kết hợp với kimchi, rau sống, panchan và soju đã trở thành “biểu tượng khởi đầu”. Ăn uống no nê tạo nền tảng thể lực để tiếp tục cho những “tăng” sau.

-Về xã hội: Đây là chặng giúp phá bỏ bầu không khí nghiêm túc thường ngày. Đồng nghiệp, sếp và nhân viên có thể chia sẻ nhiều hơn, xóa bỏ khoảng cách vai vế. Người mới trong công ty cũng thường được chào đón chính thức trong những buổi nhậu đầu tiên.

Tăng 2 – I-cha (이차): Sự bùng nổ của trò chuyện và men say

I-cha thường diễn ra tại các quán pub hoặc hof. Khác với Il-cha, mục đích của I-cha không phải ăn uống nhiều, mà là tiếp tục duy trì không khí bằng rượu và món nhắm nhẹ.

-Về trải nghiệm: Men rượu lúc này đã ngấm, khiến con người trở nên cởi mở, vui vẻ và thân mật hơn. Những câu chuyện cá nhân, những chia sẻ chân thành thường xuất hiện ở giai đoạn này.

-Về ý nghĩa: Đây là chặng tạo ra sự gắn kết mạnh mẽ nhất, vì cảm xúc bắt đầu vượt qua sự dè dặt ban đầu. Với nhiều người, I-cha mới là phần “linh hồn” của một buổi nhậu.

Tăng 3 – Sam-cha (삼차): Giải tỏa tại Noraebang

Sam-cha thường gắn liền với noraebang (karaoke). Sau khi đã ăn uống và trò chuyện đủ đầy, con người cần một hình thức giải tỏa.

-Âm nhạc như liệu pháp: Ca hát cho phép mọi người bộc lộ cá tính, cảm xúc thật, đôi khi là những tâm sự không thể nói bằng lời.

-Sự chuyển biến xã hội: Hình ảnh nhân viên công sở vốn nghiêm túc, nay hát hết mình và nhảy múa, tạo nên sự cân bằng cần thiết trong đời sống. Sam-cha vì thế trở thành phần kết thúc hoàn hảo của buổi nhậu.

Các tăng tiếp theo - khi cuộc vui chưa dừng lại

Trong một số trường hợp, cuộc nhậu còn kéo dài sang tăng 4, tăng 5. Đó có thể là những quán ăn khuya với canh giải rượu, hoặc những quán nhỏ bình dân mở cửa xuyên đêm. Tuy nhiên, ba tăng đầu tiên (Il-cha, I-cha, Sam-cha) vẫn được xem là “chuẩn mực” phổ biến nhất trong văn hóa nhậu Hàn.

Quy tắc ứng xử trên bàn nhậu

Không chỉ có “tăng”, bàn nhậu Hàn còn đi kèm nhiều quy tắc bất thành văn:

• Không tự rót rượu cho mình, mà phải rót cho người khác. Đây là cách thể hiện sự quan tâm và gắn kết.
• Khi nhận rượu, luôn dùng hai tay, đặc biệt khi người rót là cấp trên hoặc người lớn tuổi.
• Khi uống, phải quay mặt sang hướng khác hoặc che miệng nếu có cấp trên ngồi cùng.
• Khẩu hiệu “Geonbae” (cạn ly) là khoảnh khắc tập thể, mang tính gắn kết cộng đồng mạnh mẽ.
  → Những quy tắc này phản ánh sự kết hợp giữa truyền thống lễ nghĩa và nhu cầu hiện đại của đời sống công sở.

Hai mặt của văn hóa uống rượu Hàn Quốc

1.Mặt tích cực

Văn hóa uống rượu kiểu Hàn, đặc biệt là qua các “tăng”, mang lại nhiều giá trị xã hội mà không thể phủ nhận.

-Trước hết, nó tạo ra sự gắn kết tập thể. Trong xã hội Hàn Quốc, nơi công việc chiếm phần lớn thời gian của con người, việc ngồi lại cùng nhau bên bàn nhậu giúp mọi người cảm thấy mình là một phần của nhóm. Cấp trên và cấp dưới, vốn cách biệt bởi khoảng cách chức vụ, nay có cơ hội gần gũi, thoải mái trò chuyện. Đây là môi trường lý tưởng để phá vỡ bức tường “cấp bậc” vốn ăn sâu trong văn hóa Nho giáo.

-Thứ hai, uống rượu còn giúp xóa bỏ rào cản giao tiếp. Người Hàn thường bị đánh giá là kín đáo, ít bộc lộ cảm xúc, đặc biệt trong môi trường công sở. Chính vì vậy, rượu trở thành chất xúc tác khiến họ dễ mở lòng, chia sẻ tâm sự cá nhân. Có những câu chuyện mà bình thường khó nói, nhưng dưới men rượu lại được thổ lộ một cách tự nhiên. Điều này tạo ra sự chân thật trong quan hệ giữa người với người.

-Thứ ba, văn hóa này cũng góp phần giải tỏa áp lực công việc. Cuộc sống hiện đại tại Hàn Quốc nổi tiếng áp lực, với giờ làm việc dài, kỳ vọng cao từ xã hội và cạnh tranh gay gắt. Sau một ngày hoặc một tuần mệt mỏi, việc được ăn uống, hát hò cùng đồng nghiệp giúp nhiều người “xả stress”, lấy lại năng lượng. Đó là lý do tại sao karaoke (noraebang) luôn gắn liền với “Sam-cha” - chặng cuối của buổi nhậu. Âm nhạc và rượu trở thành liều thuốc tinh thần hữu hiệu.

-Ngoài ra, xét ở góc độ du lịch, văn hóa uống rượu Hàn Quốc cũng trở thành một nét đặc sắc thu hút du khách quốc tế. Nhiều người muốn trải nghiệm “Il-cha, I-cha, Sam-cha” để hiểu thêm về tinh thần tập thể và sự độc đáo trong văn hóa Hàn. Nó không chỉ là nhậu, mà là một “hành trình xã hội” đậm bản sắc.

2.Mặt tiêu cực

Tuy vậy, bên cạnh những điểm sáng, văn hóa uống rượu Hàn Quốc cũng tồn tại nhiều mặt hạn chế, thậm chí gây tranh cãi trong chính xã hội nước này.

-Điểm tiêu cực đầu tiên là tính bắt buộc. Đối với nhiều nhân viên văn phòng, đặc biệt là người trẻ, việc tham gia tiệc công ty (hoesik) không phải là sự lựa chọn tự do mà gần như là nghĩa vụ. Nếu từ chối quá nhiều lần, họ có thể bị coi là “không hòa đồng” hay “không tôn trọng tập thể”. Điều này tạo ra áp lực tâm lý lớn, nhất là với những ai không quen uống rượu hoặc muốn dành thời gian cho gia đình, bạn bè riêng.

-Thứ hai, văn hóa nhậu dễ dẫn đến lạm dụng rượu bia. Hàn Quốc nằm trong nhóm các quốc gia có mức tiêu thụ rượu soju cao nhất thế giới. Việc liên tục uống từ tăng 1 đến tăng 3, đôi khi kéo dài đến tăng 4, tăng 5 khiến nhiều người rơi vào tình trạng say xỉn, gây hại cho sức khỏe gan, dạ dày và hệ thần kinh. Lạm dụng rượu cũng liên quan đến các vấn đề an toàn xã hội như tai nạn giao thông, bạo lực hoặc quấy rối nơi công cộng.

-Thứ ba, văn hóa uống rượu tập thể có thể trở thành một hình thức áp lực xã hội ẩn giấu. Thay vì thực sự tận hưởng, nhiều người tham gia chỉ vì sợ mất lòng sếp hoặc đồng nghiệp. Khi sự tự nguyện bị thay thế bằng nghĩa vụ, buổi nhậu không còn là niềm vui mà trở thành gánh nặng. Điều này dẫn đến tâm lý mệt mỏi, kiệt sức sau mỗi “hoesik”, trái ngược hoàn toàn với mục đích ban đầu là giải tỏa stress.

-Ngoài ra, sự lạm dụng rượu bia cũng kéo theo tranh cãi trong xã hội hiện đại. Một số phong trào kêu gọi “văn hóa nhậu lành mạnh” đã xuất hiện tại Hàn, đặc biệt trong giới trẻ. Nhiều người trẻ muốn thay thế nhậu bằng các hoạt động giải trí khác như đi cà phê, xem phim, tham gia lớp học hoặc đơn giản là dành thời gian nghỉ ngơi cá nhân. Điều này cho thấy một sự thay đổi thế hệ, khi lớp trẻ không còn chấp nhận mù quáng “nhậu để hòa đồng” như trước.

Ý nghĩa sâu xa của “nhậu tăng 2, tăng 3”

Văn hóa nhậu của người Hàn phản ánh triết lý: con người không chỉ làm việc cùng nhau, mà còn phải chia sẻ, ăn uống và vui chơi cùng nhau để thấu hiểu nhau hơn. Chuỗi tăng 1, tăng 2, tăng 3 giống như hành trình từ bề ngoài đến bên trong:

• Tăng 1: Trang trọng, khởi đầu bằng bữa ăn.
• Tăng 2: Cởi mở, chia sẻ nhiều hơn qua rượu.
• Tăng 3: Giải phóng, thể hiện bản thân bằng âm nhạc.

Văn hóa uống rượu trong bối cảnh hiện đại

Thế hệ trẻ Hàn Quốc ngày nay bắt đầu có cái nhìn khác. Nhiều người không còn muốn tham gia quá nhiều “tăng”, thay vào đó chỉ chọn 1 hoặc 2 tăng, rồi về sớm. Các phong trào “hon-sul” (uống một mình) hay “sool-mate” (uống với bạn thân) ngày càng phổ biến, phản ánh nhu cầu đề cao cá nhân. Tuy vậy, chuỗi “Il-cha – I-cha – Sam-cha” vẫn là hình ảnh đặc trưng, gắn liền với ký ức và đời sống tập thể của xã hội Hàn.

“Nhậu tăng 2, tăng 3” ở Hàn Quốc không chỉ là thói quen ăn nhậu, mà là nét văn hóa xã hội đa tầng, mang ý nghĩa lịch sử, xã hội, tinh thần và cả tâm lý. Dù trong thời đại hiện đại, nó đang có sự biến đổi, nhưng chắc chắn đây vẫn là một “dấu ấn” đặc trưng của người Hàn. Với du khách, việc trải nghiệm ít nhất một lần hành trình từ Il-cha đến Sam-cha sẽ giúp hiểu sâu hơn về tinh thần gắn kết, lễ nghĩa và cả áp lực trong xã hội Hàn Quốc.

Theo Kim Chi Nha