[Sách hay nên đọc] ‘언론본색’ – Cuốn sách phơi bày hệ sinh thái báo chí Hàn Quốc trong khủng hoảng niềm tin

Trong bối cảnh truyền thông Hàn Quốc năm 2025 liên tục bị đặt câu hỏi về độ tin cậy, cuốn sách 《언론본색》(Bản chất truyền thông) của tác giả Yang Sang-woo mang đến một cái nhìn thẳng thắn và hệ thống về những gì đang xảy ra trong nội tại báo chí nước này.

Từ “ngọn hải đăng của sự thật” đến “tấm gương phản chiếu dục vọng” 

Cuốn sách bắt đầu bằng một hiện tượng phổ biến trong xã hội Hàn hiện nay: một cơ quan báo chí có thể cùng lúc bị người này gọi là ‘báo rác’, người khác lại xem là ‘báo chính nghĩa’. 

Tình trạng này không chỉ là biểu hiện của sự chia rẽ ý thức hệ, mà theo tác giả, là kết quả của việc mỗi người đang tiếp cận truyền thông không để tìm kiếm sự thật, mà để xác nhận lại niềm tin đã có sẵn của mình. Yang gọi đó là sự chuyển dịch chức năng báo chí – từ “ngọn hải đăng soi đường sự thật” sang vai trò “tấm gương phản chiếu dục vọng con người”. 

Tức là, thay vì dẫn dắt xã hội, truyền thông ngày càng chiều chuộng độc giả và định hình nội dung theo thị hiếu có sẵn, tạo ra một vòng lặp thông tin khép kín.

Báo chí thiên kiến không phải vấn đề – chất lượng thấp mới là mối nguy thực sự 

Tác giả không hoàn toàn phủ nhận tính chính trị hoặc định hướng đảng phái của báo chí. Ông cho rằng “tính đảng phái là bản chất của truyền thông ra đời trong xã hội con người”, nhưng nhấn mạnh rằng cái cần cải thiện là chất lượng. 

Ông đưa ra ví dụ về New York Times hay Washington Post – những tờ báo có định hướng rõ ràng nhưng vẫn giữ được mức độ tin cậy cao nhờ tiêu chuẩn chuyên môn. Từ đó, 《언론본색》 không chỉ đặt vấn đề đạo đức nghề nghiệp, mà còn mở rộng sang mô hình vận hành, môi trường kinh tế, và ảnh hưởng của nền tảng số. 

Sự đối đầu giữa báo chí truyền thống và các nền tảng kỹ thuật số – gọi là “sự cộng sinh mang tính đối kháng” – được phân tích dưới góc độ cấu trúc, không đơn thuần là xu hướng bề mặt.

Vai trò của độc giả trong việc tái định hình truyền thông 

Cuốn sách cũng nhấn mạnh yếu tố ít được bàn đến: vai trò của người tiêu dùng tin tức. 

Theo Yang, sự thoái hóa của báo chí không chỉ do người viết hay tòa soạn, mà một phần xuất phát từ chính độc giả. Khi công chúng chỉ muốn tiếp cận những thông tin phù hợp với “khung niềm tin” của mình, báo chí sẽ bị buộc phải điều chỉnh nội dung theo xu hướng đó để tồn tại. 

Ông cho rằng một nền truyền thông khỏe mạnh không thể tách rời khỏi việc hình thành một cộng đồng độc giả trưởng thành, biết chấp nhận các quan điểm trái chiều, và không lảng tránh sự phức tạp trong thông tin.

Một nghiên cứu truyền thông gắn với hiện thực, không lý thuyết hóa 

《언론본색》 không viết theo hướng học thuật khô cứng mà tập trung bóc tách các vấn đề truyền thông đang diễn ra ngay trong đời sống xã hội Hàn Quốc. Tác giả sử dụng trải nghiệm cá nhân đa dạng – từ nhà báo thực địa đến quản lý tòa soạn và nghiên cứu truyền thông kinh tế – để minh họa những chuyển biến của báo chí Hàn dưới tác động của thị trường, chính trị và công nghệ. 

Với nhịp văn nhanh, dồn nén thông tin, và nhiều ví dụ gần gũi, cuốn sách không chỉ phù hợp với người trong nghề mà còn hữu ích cho những ai quan tâm đến hệ thống báo chí như một bộ phận cấu thành văn hóa – chính trị của Hàn Quốc.

📘 Thông tin sách 

Tên: 언론본색 (Bản chất truyền thông) 

Tác giả: Yang Sang-woo (양상우) 

Nhà xuất bản: 인물과사상사 

Năm phát hành: 2025 

Giá tham khảo: 18.500 won 

Ngôn ngữ: Tiếng Hàn 

Thể loại: Phê bình truyền thông, báo chí, xã hội học thông tin 

Cuốn sách là tài liệu gợi mở quan trọng cho những ai đang nghiên cứu, theo dõi hoặc phân tích văn hóa Hàn Quốc qua lăng kính truyền thông. Trong thời đại mà việc “đọc báo” trở nên phức tạp hơn bao giờ hết, 《언론본색》 không chỉ giúp nhận diện vấn đề, mà còn định hướng lại cách tiếp cận báo chí như một công cụ phản ánh – và hình thành – xã hội hiện đại.