Vì 500.000 won: Bi kịch của người đàn ông mất đôi tay và hành trình đầy nước mắt đi tìm công lý trên đất Hàn

Vì 500.000 won tiền tiết kiệm, một chỉ thị vi phạm pháp luật đã khiến người lao động nhập cư Okhina mất đi đôi tay. Nỗi đau thể xác dai dẳng vẫn chưa bằng gánh nặng sinh tồn và sự thiếu trách nhiệm của những kẻ đã gây ra thảm kịch.

Một người đàn ông có vóc dáng vạm vỡ, cao gần 1m80, nằm nghiêng trên giường. Anh khẽ cúi đầu, mím môi và dùng miệng ngậm một cây bút cảm ứng. Từ từ di chuyển đầu, anh chạm vào màn hình điện thoại đặt bên cạnh, cẩn thận nhấn từng phím chữ cái. Dù chậm hơn rất nhiều so với dùng ngón tay, nhưng cử chỉ của anh khá thuần thục. "Làm mấy năm rồi nên quen thôi," người đàn ông 37 tuổi, Okhina, nói một cách thản nhiên.

Là một lao động nhập cư đến từ Mông Cổ, Okhina không có cả hai tay từ vai đến bàn tay. Để giao tiếp với thế giới, anh phải sử dụng rất nhiều đầu và miệng của mình. Ngay cả câu chữ "Cảm ơn" mà anh đã gửi cho phóng viên để xác nhận cuộc phỏng vấn cũng được anh viết từng chữ như vậy.

Vốn dĩ, Okhina là một người yêu thích các môn thể thao dùng tay. Từ khi đến Hàn Quốc vào năm 2012, sở thích của anh là đến sân bóng rổ sau giờ làm. Anh tập luyện rất chăm chỉ và có những cú ném rất chính xác. Anh thường chơi bóng với các bạn trẻ trong khu phố đến khuya và sáng hôm sau lại đi làm sớm. Cuộc sống của anh chỉ xoay quanh "công trường - sân bóng rổ - nhà", với một hy vọng duy nhất: ngày trở về Mông Cổ.

Cú sốc điện cướp đi đôi tay và tương lai

Anh đã mất đi cả đôi tay trong một vụ tai nạn lao động thương tâm, sau 7 năm làm việc tại Hàn Quốc. Sáu năm sau vụ tai nạn, anh vẫn phải chịu đựng những cơn đau không dứt, đồng thời liên tục điều trị và phục hồi chức năng. Người đại diện công ty và trưởng nhóm thi công – những người đã gây ra thảm kịch cho anh – vẫn chưa đưa ra một lời xin lỗi tử tế, cũng như không bồi thường bất kỳ thiệt hại nào. Trong khi đó, cuộc sống của Okhina phải vật lộn giữa khoản bồi thường công nghiệp ít ỏi và tình trạng cư trú bấp bênh.

Phóng viên đã tới thăm nhà Okhina ở một thành phố tại tỉnh Chungbuk. Anh đang sống cùng vợ, Oyuna (37 tuổi) và hai cô con gái 6 và 3 tuổi. Khắp nhà vẫn còn những bức ảnh của anh trước khi mất đi đôi tay. Trong cuộc trò chuyện, mỗi khi cần ăn uống hay lau mồ hôi, Okhina đều phải nhờ vợ giúp đỡ.

Sự kiện đã thay đổi cuộc đời Okhina xảy ra vào ngày 22 tháng 12 năm 2019. Anh đang lắp đặt các tấm pin mặt trời trên mái của một nhà máy ở Hwaseong, tỉnh Gyeonggi. Anh được đại diện công ty và trưởng nhóm yêu cầu nối dây từ các tấm pin với cột điện. Để thực hiện công việc này, cần phải ngắt nguồn điện trên cột. Việc ngắt điện là công việc của Công ty Điện lực Hàn Quốc, với chi phí khoảng 500.000 won.

Sai lầm chết người và sự thờ ơ lạnh lùng

Đại diện công ty và trưởng nhóm đã quyết định tiết kiệm khoản tiền này. Trưởng nhóm đưa cho Okhina một cây gậy dài bọc băng keo cách điện và yêu cầu anh tự ngắt công tắc điện trên cột. Anh không được cung cấp bất kỳ thiết bị bảo hộ hay nhân viên an toàn nào. "Tôi không biết gì về điện cả", Okhina nói.

Khi Okhina trèo lên cột bằng xe thang và dùng hai tay cầm chiếc gậy để hạ công tắc, anh cảm thấy toàn bộ cơ thể tê liệt. Dòng điện cao thế 22.900V đã chạy qua người anh. Dù bị giật điện mạnh, Okhina vẫn tỉnh táo và cảm nhận được toàn bộ nỗi đau.

Khi đội cứu hộ đến nơi và đề xuất dùng máy bay trực thăng để đưa nạn nhân đi cấp cứu, trưởng nhóm đã hỏi một câu ngớ ngẩn: "Không dùng xe cứu thương được sao?". Cuối cùng, Okhina vẫn được đưa bằng trực thăng đến Bệnh viện Hangang Sacred Heart ở Seoul.

Khi tỉnh dậy sau ca phẫu thuật, anh chỉ thấy đôi tay mình đã không còn. "Tôi đã nghĩ mình sẽ không bao giờ được gặp mẹ nữa. Tôi đã rất lo lắng cho vợ và con gái," anh chia sẻ. Sau đó, mẹ của anh ở Mông Cổ đã bay gấp sang Hàn Quốc. Nhìn thấy con trai, bà đã bật khóc. "Tôi cứ nghĩ sẽ được ăn món ăn do con trai tự nấu," bà nghẹn ngào.

Cuộc chiến dai dẳng và sự bất công từ luật pháp

Trong 6 năm qua, Okhina đã trải qua hơn 10 ca phẫu thuật và liên tục di chuyển giữa Chungbuk và Seoul để điều trị. Mỗi tuần, anh phải chi hơn 100.000 won cho việc đi lại và ăn uống. Hơn nữa, anh còn phải tự chi trả hàng chục triệu won cho các chi phí không được bảo hiểm công nghiệp chi trả, đặc biệt là các ca phẫu thuật phục hồi. "Vì chi phí điều trị quá lớn, tôi đã từ bỏ việc điều trị giảm đau," anh nói.

Vấn đề này không phải là duy nhất. Theo các nhà nghiên cứu, hệ thống bồi thường công nghiệp tại Hàn Quốc quá khắt khe, đặc biệt đối với các trường hợp bỏng nặng, coi các phẫu thuật phục hồi như "mục đích thẩm mỹ" và không chi trả. Điều này càng bất lợi hơn đối với lao động nhập cư.

Về mặt pháp lý, Tòa án đã ra phán quyết buộc công ty và trưởng nhóm phải bồi thường 210 triệu won cho Okhina, chưa bằng một nửa số tiền 450 triệu won mà anh yêu cầu. Đáng nói, tòa án đã đưa ra phán quyết này với giả định rằng Okhina sẽ trở về Mông Cổ và sử dụng mức thu nhập trung bình của Mông Cổ (20.000 won/ngày) để tính toán bồi thường. "Đây là một vấn đề cố hữu trong việc phân định bồi thường cho lao động nhập cư và lao động bản xứ", luật sư Cho Young-gwan nhận định.

Thậm chí, Okhina còn chưa nhận được số tiền bồi thường này vì công ty đã tuyên bố "không có tiền", dù vẫn tiếp tục hoạt động sau khi đổi tên và chuyển địa điểm.

Hành trình chưa có hồi kết

Đại diện công ty và trưởng nhóm đã bị kết án hình sự vì tội "gây thương tích do sơ suất". Trưởng nhóm nhận 6 tháng tù, còn đại diện công ty nhận 6 tháng tù treo. Đối với Okhina, mức án này là quá nhẹ so với những gì họ đã gây ra.

Hơn nữa, số phận của Okhina vẫn bấp bênh khi visa G-1 (tạm thời) của anh chỉ được gia hạn nếu anh còn cần điều trị. Nếu Quỹ Phúc lợi Lao động cho rằng anh không cần điều trị thêm, anh có thể bị trục xuất bất cứ lúc nào.

6 năm qua, Okhina đã trải qua biết bao đau đớn. Gương mặt anh đã xuất hiện những sợi tóc bạc. "Tôi không có nhiều tóc bạc như vậy. Sau vụ tai nạn, tôi đã thay đổi rất nhiều. Tôi luôn cảm thấy oan ức, luôn nghĩ về những người xấu đó. Và thế là tóc bạc mọc lên rất nhiều."

Trong nỗi đau cùng cực đó, Okhina đã đặt câu hỏi cho những người Hàn Quốc: "Có phải vì tôi là người nước ngoài, nên việc tôi có ra sao cũng không quan trọng?"

Bài viết được biên tập lại dựa trên:  한겨레신문사