THU HẸP KHOẢNG CÁCH GIỮA THẾ HỆ Z VÀ CÁC THẾ HỆ KHÁC TRONG CÔNG VIỆC: THÁCH THỨC & GIẢI PHÁP

Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng mở rộng và đa dạng, các doanh nghiệp hiện đại thường chứng kiến sự cộng tác giữa nhiều thế hệ trong cùng một môi trường làm việc. Từ Baby Boomers, Thế hệ X, Millennials đến Thế hệ Z, mỗi nhóm mang đến một bộ giá trị, kỹ năng và cách tiếp cận công việc rất khác nhau.

Theo số liệu từ McKinsey & Company (2023), hiện tại trong một tổ chức có thể có đến 4 thế hệ cùng làm việc. Việc kết hợp các thế hệ này giúp tăng khả năng đổi mới, cải thiện năng suất và thúc đẩy sáng tạo. Tuy nhiên, sự khác biệt trong kỳ vọng, cách giao tiếp và phương pháp làm việc có thể tạo ra mâu thuẫn thế hệ, nếu không được xử lý khéo léo.

Thế hệ Z (1997–2012)

Chiếm 27% lực lượng lao động toàn cầu vào năm 2025 (theo WEF). Đặc điểm nổi bật: Kỹ năng số vượt trội, đề cao giá trị cá nhân, ham học hỏi, ưu tiên sự linh hoạt và hòa nhập xã hội

Thách thức: Giao tiếp truyền thống yếu, kỳ vọng cao, khó thích nghi với các hệ thống phân cấp

Millennials (1981–1996)

Hiện chiếm khoảng 35% lực lượng lao động tại Việt Nam (GSO, 2022)

Được coi là cầu nối giữa thế hệ truyền thống và thế hệ mới

Ưu tiên cân bằng cuộc sống - công việc, thích làm việc nhóm và có xu hướng đổi mới

Thế hệ X (1965–1980)

Độc lập, thực tế và giàu kinh nghiệm

Sẵn sàng tiếp cận công nghệ mới nhưng vẫn đề cao tính ổn định

Baby Boomers (1946–1964)

Dù đang dần nghỉ hưu, họ vẫn giữ vai trò quan trọng ở cấp lãnh đạo và quản lý

Trung thành, chăm chỉ và tôn trọng cấu trúc tổ chức

Thế hệ Z – Tiềm năng lớn nhưng gây tranh cãi

Theo một báo cáo từ Intelligent.com (2024), có đến 75% nhà tuyển dụng đánh giá một phần hoặc toàn bộ nhân viên Gen Z mới tuyển không đáp ứng được yêu cầu. Trong đó:

• 50% cho rằng họ thiếu động lực
• 46% nói rằng họ thiếu tính chuyên nghiệp
• 39% cho rằng họ giao tiếp kém
• 65% nhà tuyển dụng cảm thấy phải sa thải nhân viên Gen Z thường xuyên hơn so với các thế hệ khác

Tuy nhiên, Gen Z cũng là thế hệ có khả năng thích nghi cao, tư duy toàn cầu và dẫn đầu trong việc ứng dụng công nghệ, từ tự động hóa đến AI. Họ cũng là động lực then chốt trong các xu hướng mới như làm việc từ xa, ESG, hay văn hóa doanh nghiệp thân thiện với sức khỏe tâm thần.

Làm sao để thu hẹp khoảng cách giữa các thế hệ?

Giải pháp để thu hẹp khoảng cách giữa các thế hệ trong môi trường làm việc đòi hỏi doanh nghiệp phải áp dụng những chiến lược cụ thể và linh hoạt nhằm tối ưu hóa sự hợp tác liên thế hệ. Trước hết, các chương trình cố vấn hai chiều (Reverse Mentorship) nên được triển khai, không chỉ để thế hệ trẻ học hỏi kinh nghiệm từ người lớn tuổi mà còn để các thế hệ đi trước cập nhật tư duy và công nghệ mới từ Gen Z; theo Deloitte, 67% công ty có chương trình cố vấn nhận thấy hiệu suất nhóm liên thế hệ được cải thiện rõ rệt. 

Bên cạnh đó, việc xây dựng văn hóa hòa nhập và tôn trọng sự đa dạng là yếu tố then chốt, thông qua việc thiết lập các diễn đàn giao tiếp mở và tổ chức các buổi chia sẻ đa thế hệ – mô hình đã được Google và Unilever áp dụng thành công trong quá trình phát triển sản phẩm. Doanh nghiệp cũng cần tùy chỉnh phong cách làm việc linh hoạt, cung cấp lựa chọn giữa làm việc tại văn phòng, hybrid hoặc từ xa để phù hợp với từng thế hệ; theo khảo sát của PwC, 75% Gen Z ưu tiên nơi làm việc linh hoạt hơn là mức lương cao. 

Song song đó, đào tạo kỹ năng mềm và kỹ năng giao tiếp nên được đưa vào chương trình onboarding cho Gen Z, tập trung vào các nội dung thực tế như giao tiếp hiệu quả qua email, họp trực tuyến và kỹ năng phản hồi tích cực. Việc nhận diện và phát huy điểm mạnh cá nhân cũng đóng vai trò quan trọng, thay vì đánh giá hiệu suất theo định kiến thế hệ, doanh nghiệp nên sử dụng các công cụ như DISC, MBTI hoặc CliftonStrengths để phát hiện và phát triển đúng năng lực của từng người. 

Cuối cùng, cần tận dụng công nghệ do Gen Z dẫn dắt bằng cách khuyến khích họ dẫn đầu các sáng kiến chuyển đổi số nội bộ như xây dựng chatbot, ứng dụng tự động hóa hoặc huấn luyện AI, từ đó không chỉ khai thác thế mạnh công nghệ của thế hệ trẻ mà còn tạo ra sự lan tỏa về đổi mới trong toàn tổ chức.

Trong thời đại số, nơi mà sự thay đổi diễn ra chóng mặt, việc xây dựng một môi trường làm việc liên thế hệ không chỉ là lựa chọn mà là điều tất yếu. Gen Z – với sự tự tin, sáng tạo và định hướng công nghệ – không phải là một “vấn đề cần giải quyết” mà là một nguồn lực cần được khai thác đúng cách.

Khi các thế hệ được hiểu, tôn trọng và hỗ trợ lẫn nhau, doanh nghiệp không chỉ giải quyết được bài toán nhân sự mà còn tạo ra một tập thể đổi mới, bền vững và có sức cạnh tranh toàn cầu.