Tỷ lệ tử vong lên tới 75% và hiện chưa có vaccine, Hàn Quốc chuẩn bị đưa virus Nipah vào danh sách bệnh truyền nhiễm cấp 1

Cơ quan Y tế Hàn Quốc đang chuẩn bị chính thức đưa virus Nipah (NiV), một loại virus có tỷ lệ tử vong cao tới 75% và chưa có vaccine phòng ngừa vào danh sách bệnh truyền nhiễm cấp 1 theo quy định pháp luật. Đây là lần đầu tiên một bệnh truyền nhiễm mới được nâng cấp độ cảnh báo ở cấp độ cao nhất kể từ sau đại dịch COVID-19. Theo Cơ quan Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hàn Quốc (KDCA) ngày 18/5, quyết định đưa Nipah vào danh sách bệnh truyền nhiễm cấp 1 đã được Ủy ban Quản lý Bệnh truyền nhiễm quốc gia thông qua. Sau khi hoàn tất các thủ tục hành chính và thảo luận liên ngành, bệnh này có thể chính thức được xếp loại sớm nhất vào tháng 7 tới.

Theo Luật Phòng chống Bệnh truyền nhiễm Hàn Quốc, các bệnh được phân thành 4 cấp độ dựa trên mức độ nghiêm trọng, khả năng lây lan và tác động xã hội. Cấp 1 là mức cao nhất, bao gồm các loại bệnh nguy hiểm như Ebola, bệnh than, dịch hạch, SARS, MERS... Với việc Nipah được bổ sung, danh sách bệnh cấp 1 sẽ tăng lên 18 loại. Khi một bệnh được phân loại là cấp 1, mọi ca dương tính phải lập tức được báo cáo cho cơ quan chức năng, đồng thời bệnh nhân phải cách ly bắt buộc và tiến hành các biện pháp ứng phó khẩn cấp. 

Virus Nipah là một bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người (zoonosis), có thể lây giữa người và nhiều loài động vật khác. Bệnh có thời gian ủ bệnh từ 5 đến 14 ngày, khởi phát bằng triệu chứng sốt cao, đau đầu, mệt mỏi, chóng mặt, sau đó có thể tiến triển nhanh thành viêm não, co giật, hôn mê trong vòng 24 đến 48 giờ. Hiện nay, không có vaccine hoặc thuốc điều trị đặc hiệu, chỉ có thể điều trị triệu chứng bằng thuốc kháng virus trong giai đoạn đầu.

Virus Nipah lần đầu tiên được phát hiện tại làng Nipah, Malaysia, năm 1998, sau khi hàng loạt công nhân chăn nuôi lợn tử vong không rõ nguyên nhân. Ban đầu, virus được cho là lây từ lợn, nhưng sau đó được xác định là bắt nguồn từ dơi ăn trái cây, loài sống gần các trang trại do mất môi trường sống tự nhiên. Dơi truyền virus sang trái cây, lợn ăn phải, và sau đó lây sang người. Các nước chịu ảnh hưởng nhiều nhất là Malaysia, Bangladesh và đặc biệt là Ấn Độ nơi gần đây ghi nhận ổ dịch mới tại bang Kerala. 

Tổng số người tử vong vì Nipah tính đến nay đã vượt 220 ca, trong đó nhiều trường hợp tử vong trong vòng vài ngày sau khi khởi phát. Một điểm đáng chú ý là nước Hàn Quốc đến nay chưa ghi nhận bất kỳ ca nhiễm nào, nhưng do xu hướng dịch bệnh toàn cầu và tần suất di chuyển quốc tế cao, việc chủ động kiểm soát và cảnh báo sớm được đánh giá là cần thiết.

Trước bối cảnh bệnh truyền nhiễm có khả năng xuyên biên giới, các chuyên gia dịch tễ học Hàn Quốc cho rằng việc đưa Nipah vào danh sách quản lý cấp 1 là “quyết định mang tính chủ động nhằm ngăn chặn rủi ro trong tương lai”. Chính phủ dự kiến sẽ tăng cường giám sát tại các cửa khẩu, đồng thời cung cấp hướng dẫn phòng bệnh cho các cơ sở y tế, đặc biệt là trong mùa du lịch tới Đông Nam Á và Ấn Độ. Cơ quan y tế khuyến cáo người dân không tiếp xúc với động vật hoang dã, hạn chế ăn trái cây chưa rửa sạch kỹ, và cần theo dõi các triệu chứng bất thường sau khi trở về từ các khu vực có dịch.