Tỷ lệ ly hôn ở Hàn cao nhất châu Á?

Gần đây, thông tin về việc Hàn Quốc có tỷ lệ ly hôn cao nhất trong số các quốc gia thành viên của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) và đứng đầu châu Á đã lan truyền trên các cộng đồng mạng, làm dấy lên tranh cãi về tính xác thực của nó.

Trong những năm gần đây, ly hôn không còn là chuyện hiếm hoi ở Hàn Quốc, đến mức các chương trình truyền hình và phim ảnh về những người tái độc thân, hay còn gọi là "dolsing" (người từng ly hôn), đã trở nên phổ biến.

Vậy, khi so sánh trên phạm vi quốc tế, tỷ lệ ly hôn của Hàn Quốc có thực sự cao?

Kết luận là, mặc dù Hàn Quốc không phải quốc gia có tỷ lệ ly hôn cao nhất trong số các nước châu Á thuộc OECD, nhưng so với khu vực châu Á hoặc châu Á - Thái Bình Dương, tỷ lệ này vẫn ở mức rất cao. Trên toàn cầu, Hàn Quốc cũng nằm trong nhóm có tỷ lệ ly hôn từ trung bình đến cao.

Tuy nhiên, xét trong 20 năm qua, tỷ lệ ly hôn tại Hàn Quốc đang có xu hướng giảm dần và ổn định.

Nguồn tài liệu chính thống để xác định tỷ lệ ly hôn gần đây của các quốc gia thành viên Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) là báo cáo "Xã hội trong tầm mắt 2024" của OECD.

Theo báo cáo này, tính đến năm 2022, tỷ lệ ly hôn trung bình của OECD là 1,8 ca trên 1.000 người. Chỉ số này, còn được gọi là "tỷ lệ ly hôn thô", phản ánh số ca ly hôn trên mỗi 1.000 dân trong một năm.

Hàn Quốc có tỷ lệ ly hôn là 1,8 ca vào năm 2022, bằng mức trung bình của OECD, xếp đồng hạng 15 trong số 36 quốc gia thành viên có số liệu thống kê. Điều này có nghĩa là Hàn Quốc thuộc nhóm trung bình trong OECD về tỷ lệ ly hôn.

Tuy nhiên, khi chỉ xét riêng các quốc gia châu Á trong OECD, tỷ lệ này được coi là cao.

• Israel (1,7 ca) và Nhật Bản (1,6 ca) có tỷ lệ thấp hơn Hàn Quốc.
• Chỉ có Thổ Nhĩ Kỳ (2,1 ca) có tỷ lệ cao hơn.
• Trong nhóm 4 quốc gia châu Á thuộc OECD, Hàn Quốc xếp thứ 2.
• Nếu tính cả Úc (1,9 ca), thuộc khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Hàn Quốc xếp thứ 3 trong số 5 quốc gia.

Trước đây, Hàn Quốc từng có tỷ lệ ly hôn cao nhất châu Á, nhưng xếp hạng đã thay đổi do tác động của đại dịch COVID-19.

Sự suy giảm tỷ lệ ly hôn do COVID-19

Các biện pháp giãn cách xã hội, hạn chế tụ tập trong đại dịch khiến tỷ lệ ly hôn sụt giảm trên toàn OECD, bao gồm cả Hàn Quốc.

• Năm 2019, Hàn Quốc có tỷ lệ ly hôn là 2,2 ca.
• Đến năm 2020, con số này giảm xuống 2,1 ca.
• Từ 2021-2022, tỷ lệ tiếp tục giảm, đưa Thổ Nhĩ Kỳ lên vị trí quốc gia có tỷ lệ ly hôn cao nhất châu Á trong OECD.

Nhìn chung, Hàn Quốc vẫn nằm trong nhóm trung cao về tỷ lệ ly hôn trên thế giới.

So sánh với khu vực châu Á - Thái Bình Dương

Báo cáo "Xã hội trong tầm mắt: Châu Á/Thái Bình Dương 2025" của OECD cung cấp góc nhìn chi tiết hơn về khu vực này.

• Theo báo cáo, Hàn Quốc có tỷ lệ ly hôn năm 2022 là 2,0 ca trên 1.000 dân.
• Xếp thứ 5 trong số 19 quốc gia châu Á - Thái Bình Dương.
• Quốc gia có tỷ lệ ly hôn cao nhất khu vực là Georgia (3,8 ca), tiếp theo là Kazakhstan (2,3 ca), Úc (2,2 ca) và Trung Quốc (2,0 ca).
• Trung bình khu vực châu Á - Thái Bình Dương là 1,7 ca.

Mở rộng ra toàn cầu, theo Niên giám nhân khẩu học 2023 của Liên Hợp Quốc, Hàn Quốc đứng đồng hạng 25 trong số 76 quốc gia có số liệu về tỷ lệ ly hôn năm 2022.

Xu hướng giảm tỷ lệ ly hôn tại Hàn Quốc

Mặc dù tỷ lệ ly hôn từng tăng mạnh trong quá khứ, nhưng trong 20 năm qua, xu hướng đã dần ổn định và giảm xuống.

• Năm 1970, số vụ ly hôn ở Hàn Quốc là 11.615.
• Đến năm 2003, con số này đạt đỉnh 166.617 vụ, tăng 14 lần trong 30 năm.
• Đặc biệt, cuộc khủng hoảng tài chính IMF (1997-1998) đã khiến tỷ lệ ly hôn tăng vọt.
• Sau năm 2003, tỷ lệ ly hôn bắt đầu giảm. Đến năm 2023, Hàn Quốc ghi nhận 92.394 vụ ly hôn, giảm 44,5% so với mức đỉnh.

Tương tự, tỷ lệ ly hôn thô cũng giảm:

• Năm 1970: 0,4 ca trên 1.000 dân.
• Năm 1987: 1,0 ca.
• Năm 1997: 2,0 ca.
• Năm 2003: 3,4 ca (mức cao nhất).
• Năm 2023: giảm còn 1,8 ca.

Độ tuổi trung bình khi ly hôn cũng tăng:

• Năm 2023, nam giới ly hôn ở tuổi trung bình 49,9, phụ nữ là 46,6.
• Tăng lần lượt 3,7 tuổi và 4,2 tuổi so với 10 năm trước.
• Độ tuổi có tỷ lệ ly hôn cao nhất: nam giới ở cuối độ tuổi 40 (7,2 ca), nữ giới ở đầu độ tuổi 40 (7,9 ca).
• Thời gian chung sống trung bình trước khi ly hôn là 16,8 năm, tăng 2,7 năm so với 10 năm trước.

Tranh cãi về cách tính tỷ lệ ly hôn

Trước đây, từng có quan niệm sai lầm rằng Hàn Quốc có tỷ lệ ly hôn cao nhất thế giới.

• Năm 2003, một báo cáo của Bộ Y tế và Phúc lợi tính toán tỷ lệ ly hôn dựa trên số vụ ly hôn so với số vụ kết hôn trong năm đó, dẫn đến con số 47,4%.
• Theo cách tính này, Hàn Quốc đứng thứ 3 thế giới sau Mỹ (51,0%) và Thụy Điển (48,0%).
• Điều này khiến truyền thông lúc bấy giờ đưa tin rằng "tỷ lệ ly hôn của Hàn Quốc sắp vượt Mỹ", gây hiểu lầm.

Tuy nhiên, phương pháp này bị chỉ trích vì không phản ánh chính xác thực tế.

• Cách tính chính xác là dựa trên số vụ ly hôn trên mỗi 1.000 dân (chỉ số mà OECD và các quốc gia khác sử dụng).
• Nếu tính theo cách cũ, một năm có ít cuộc hôn nhân hơn có thể khiến tỷ lệ ly hôn vượt 100%, điều này là phi logic.

Ngoài ra, có một chỉ số khác là "tỷ lệ ly hôn ở người có hôn nhân", tức là chỉ tính tỷ lệ ly hôn trên số người đã kết hôn.

• Theo cách tính này, năm 2023, tỷ lệ ly hôn ở nhóm "có hôn nhân" là 3,7 ca, cao gấp đôi so với tỷ lệ ly hôn thô (1,8 ca).

Dù có nhiều cách tính khác nhau, nhưng hiện tại, số liệu chính thống vẫn sử dụng "tỷ lệ ly hôn thô" để phản ánh thực tế một cách chính xác nhất