MLM – Ngành Công Nghiệp Đang Phát Triển Nhưng Ẩn Chứa Mặt Tối

Mô hình MLM – tuyển người bán sản phẩm và nhận hoa hồng từ việc tuyển thêm người – đã phát triển mạnh tại Hàn Quốc. Theo Ủy ban Thương mại Công bằng Hàn Quốc (KFTC), hiện có hàng nghìn doanh nghiệp MLM được đăng ký trên toàn quốc. Dù không phải tất cả đều hoạt động phi pháp, nhưng rất nhiều công ty đã bị điều tra vì hành vi lừa đảo và cấu trúc giống mô hình kim tự tháp.

Giới Trẻ và Nội Trợ: Những "Con Mồi" 

Chính Tại Hàn Quốc, các nhà tuyển dụng MLM thường nhắm vào những nhóm người dễ tổn thương, đặc biệt là sinh viên mới ra trường và các bà nội trợ. 

Lời hứa về thu nhập dễ dàng, thời gian linh hoạt và cơ hội khởi nghiệp khiến nhiều người không cảnh giác. Việc mời gọi thường diễn ra thông qua người quen, nhà thờ hoặc mạng xã hội. 

Người mới tham gia thường được khuyến khích mua các “gói khởi nghiệp” đắt đỏ hoặc tích trữ hàng hóa, thậm chí vay tiền hoặc sử dụng toàn bộ tiền tiết kiệm của gia đình. Nhưng sau một thời gian, nhiều người nhận ra rằng thu nhập của họ không thể bù lại chi phí đã bỏ ra.

Theo báo cáo của KFTC trong những năm gần đây: Hơn 90% người tham gia MLM ở Hàn Quốc kiếm được ít hơn mức lương tối thiểu, nếu tính cả các chi phí bỏ ra. Phần lớn người tham gia rời bỏ hệ thống sau chưa đầy một năm vì không thể kiếm lời. Một số nạn nhân rơi vào cảnh nợ nần nghiêm trọng, thậm chí gia đình tan vỡ vì áp lực tài chính và tâm lý.

Dù MLM hợp pháp tại Hàn Quốc nếu đáp ứng một số điều kiện, nhưng nhiều công ty lại đặt nặng việc tuyển người hơn là bán hàng – điều này khiến mô hình biến tướng thành kim tự tháp, vốn là hành vi phạm pháp. Vấn đề là: nhiều công ty MLM che đậy hành vi này bằng cách đăng ký hợp pháp và bán các sản phẩm có vẻ hợp lý (mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, bảo hiểm…). 

KFTC và Cục Bảo vệ Người tiêu dùng thường xuyên đưa ra cảnh báo, nhưng việc xử lý triệt để rất khó khăn, nhất là khi nhiều công ty hoạt động chủ yếu qua mạng xã hội và truyền miệng.

Các nhà tuyển dụng MLM ở Hàn Quốc thường sử dụng chiến thuật thao túng cảm xúc. Họ kể về các “tấm gương thành công,” tạo cảm giác cấp bách ("cơ hội có giới hạn") và làm người mới cảm thấy xấu hổ nếu đặt nghi vấn. Người tham gia còn bị khuyến khích tránh xa những ai "tiêu cực" – kể cả người thân trong gia đình – từ đó ngày càng phụ thuộc vào hệ thống MLM.

Với phần lớn người dân Hàn Quốc, MLM không phải con đường dẫn đến thành công – mà là trải nghiệm đầy mất mát tài chính và cảm xúc. Một số ít người ở đỉnh hệ thống có thể kiếm được tiền, nhưng họ làm được điều đó là nhờ vào công sức và tiền bạc của hàng trăm người bên dưới.

Nếu bạn hoặc người thân đang cân nhắc tham gia MLM, hãy tự hỏi:

Công ty này có tập trung vào bán sản phẩm thật sự, hay chủ yếu là tuyển người?

Bạn có bị ép mua sản phẩm hoặc đóng tiền trước khi kiếm được gì không?

Liệu bạn có thể tìm được khách hàng ngoài mạng lưới MLM không?

Sự thật tàn nhẫn là: ở Hàn Quốc cũng như trên thế giới, MLM bán cho bạn một giấc mơ – nhưng cái bạn nhận được thường là một cái bẫy.