Hyundai và LG tạm dừng xây dựng nhà máy pin xe điện tại Mỹ vì khủng hoảng visa lao động

Hyundai – LG tạm dừng xây dựng nhà máy pin tại Mỹ: Bế tắc vì vấn đề visa lao động

Tập đoàn Hyundai Motor và LG Energy Solution vừa buộc phải tạm ngừng xây dựng nhà máy liên doanh sản xuất pin xe điện tại bang Georgia (Mỹ) sau khi chính quyền tiến hành đợt kiểm tra gắt gao về lao động và visa, dẫn đến hàng trăm lao động bị bắt giữ. Vụ việc đang làm dấy lên lo ngại rằng các kế hoạch đầu tư quy mô lớn của doanh nghiệp Hàn Quốc vào Mỹ có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu Washington không thay đổi chính sách visa hiện nay.

Hơn 470 lao động bị bắt, công trình gần hoàn thiện phải dừng lại

Theo thông tin từ ngành công nghiệp ngày 9/9, dự án xây dựng nhà máy liên doanh Hyundai - LG tại Georgia, vốn đã hoàn thành 80-90% và dự kiến đi vào sản xuất hàng loạt từ đầu năm tới, nay đã phải dừng vô thời hạn. Nguyên nhân bắt nguồn từ cuộc đột kích của cơ quan chức năng Mỹ hôm 5/9, dẫn đến việc 475 lao động bị bắt giữ.

Những người này chủ yếu nhập cảnh bằng diện ESTA (chương trình miễn visa điện tử) hoặc visa ngắn hạn B1 (dành cho công tác, hội nghị), nhưng lại tham gia trực tiếp vào hoạt động xây dựng – vốn bị xem là vượt quá phạm vi cho phép. Do đó, họ bị cáo buộc lao động trái phép và giam giữ ngay tại chỗ.

Theo quy định, ESTA và B1 chỉ cho phép tham gia các hoạt động phi sản xuất như du lịch, dự hội nghị, giám sát hoặc tư vấn. Nếu muốn làm việc trực tiếp, doanh nghiệp bắt buộc phải xin visa chuyên môn như H-1B (dành cho lao động tay nghề cao), L1 (dành cho nhân sự được điều chuyển trong tập đoàn) hay E2 (dành cho nhân lực chủ chốt tại công ty Mỹ). Trong trường hợp không đủ điều kiện, phía Mỹ yêu cầu doanh nghiệp phải tuyển dụng lao động địa phương.

Doanh nghiệp Hàn Quốc kêu khó: “Đòi hỏi phi thực tế”

Dưới góc nhìn chính trị, giới phân tích cho rằng chiến dịch mạnh tay lần này không chỉ nhắm đến sai phạm về visa mà còn mang hàm ý ép buộc các tập đoàn Hàn Quốc tăng tỷ lệ tuyển dụng lao động Mỹ.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia trong ngành nhận định đây là một yêu cầu “phi thực tế”. Lý do: đặc thù kỹ thuật trong xây dựng nhà máy pin đòi hỏi sự tham gia trực tiếp của các kỹ sư, chuyên gia từ chính các nhà cung ứng linh kiện, vật liệu và thiết bị. Việc thay thế hoàn toàn bằng lao động Mỹ gần như không khả thi.

Một lãnh đạo trong ngành nhấn mạnh: “Nếu buộc phải tuyển dụng người Mỹ, chúng tôi sẽ phải đào tạo họ từ đầu để lắp đặt thiết bị chứa công nghệ cốt lõi của Hàn Quốc. Điều này không chỉ mất thời gian, rủi ro rò rỉ công nghệ, mà sau khi xây dựng xong, những nhân lực này cũng không còn vai trò, rất khó để ký hợp đồng lâu dài.”

Thực tế, một nghị sĩ Cộng hòa tại Georgia, bà Tori Branham đã thừa nhận chính mình yêu cầu chính quyền điều tra vì nhà máy này “hầu như không tuyển dụng người dân địa phương” và “không mang lại nhiều lợi ích cho kinh tế vùng”.

Vấn đề visa – điểm nghẽn lớn trong đầu tư của Hàn Quốc tại Mỹ

Hiện nay, visa H-1B vốn rất khó xin khi chỉ có 85.000 suất/năm trong khi số lượng đơn nộp lên đến hàng trăm nghìn. Trong 2 năm gần đây, số người Hàn Quốc được cấp H-1B chỉ khoảng 2.000/năm, không đủ cho nhu cầu triển khai các dự án lớn.

Visa L1 cũng không phải giải pháp, bởi chỉ cấp cho nhân sự của công ty mẹ hoặc chi nhánh, thời gian xét duyệt kéo dài tới 6–12 tháng. Trong khi đó, visa E2 lại yêu cầu doanh nghiệp có công ty con tại Mỹ, gây khó cho các nhà thầu phụ chỉ tham gia ngắn hạn.

Chính vì vậy, nhiều doanh nghiệp Hàn Quốc thường tận dụng ESTA và B1 để đưa chuyên gia sang Mỹ trong ngắn hạn giải pháp “bất đắc dĩ” nhưng giờ đây đã trở thành vấn đề pháp lý nghiêm trọng.

Hệ quả: chuyến công tác Mỹ bị hủy, đầu tư 485 tỷ USD gặp rủi ro

Ngay sau vụ việc, cả Hyundai Motor và LG Energy Solution đã tạm dừng toàn bộ các chuyến công tác đến Mỹ. Điều này gây ra hệ lụy không nhỏ, đặc biệt trong bối cảnh Hàn Quốc đã cam kết với Washington sẽ đầu tư tới 350 tỷ USD (khoảng 485 nghìn tỷ won) vào thị trường Mỹ.

Nếu chính quyền Mỹ không điều chỉnh chính sách visa, các doanh nghiệp Hàn Quốc cảnh báo rằng nhiều dự án đầu tư sẽ bị trì hoãn hoặc thu hẹp quy mô, từ đó ảnh hưởng trực tiếp tới mục tiêu phát triển ngành xe điện của Mỹ.

Một chuyên gia ngành công nghiệp nhận định: “Khi nhà máy đi vào vận hành, lực lượng lao động chủ yếu sẽ là người Mỹ. Nếu vì vấn đề visa mà tiến độ xây dựng bị chậm, thì chính kinh tế Mỹ cũng chịu thiệt hại, chứ không riêng doanh nghiệp Hàn Quốc.”

Giải pháp: Đề xuất Mỹ mở visa E4 cho lao động Hàn Quốc

Để tháo gỡ nút thắt này, các doanh nghiệp Hàn Quốc đã đề xuất Mỹ xem xét cấp riêng một loại visa chuyên biệt cho lao động Hàn Quốc – gọi là E4. Đây là cơ chế mà Washington từng áp dụng cho lao động từ Úc, Chile, Singapore với hạn ngạch hàng năm.

Trong cuộc họp với doanh nghiệp đầu tư tại Mỹ ngày 8/9, Bộ Công Thương Hàn Quốc cũng đã đưa ra đề xuất này.

Liên quan đến vụ việc, Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Cho Hyun phát biểu tại Quốc hội: “Phía Mỹ không mấy thiện chí với đề nghị về quota visa trong thời gian qua. Nhưng sau sự kiện lần này, chúng tôi sẽ tích cực thúc đẩy đàm phán để sớm có một cơ chế cấp visa riêng cho lao động Hàn Quốc.”

Theo Naver - Biên tập Kim Chi Nha