Hàn Quốc xem xét áp dụng tuần làm việc 4,5 ngày và kéo dài tuổi nghỉ hưu : Biến động lớn thị trường lao động sau 21 năm

Chính phủ Hàn Quốc dự kiến thí điểm tuần làm việc 4,5 ngày trong năm nay - Lao động lên tiếng mạnh mẽ

Chính phủ Hàn Quốc vừa công bố kế hoạch thí điểm tuần làm việc 4,5 ngày ngay trong năm nay, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng sau 21 năm kể từ khi chế độ tuần làm việc 5 ngày được áp dụng vào năm 2004. Đây được xem là biến động lớn không chỉ với thị trường lao động, mà còn với toàn bộ đời sống kinh tế – xã hội của đất nước.

Nhu cầu từ thực tế: Giảm giờ làm, kéo dài tuổi nghề

Trong bối cảnh tỷ lệ sinh thấp, dân số già hóa nhanh và áp lực nâng cao chất lượng cuộc sống, giới lao động Hàn Quốc liên tục đưa ra yêu cầu rút ngắn thời gian làm việc cũng như kéo dài tuổi nghỉ hưu. Chính phủ cũng đã xác định đây là nhiệm vụ quốc gia và cam kết thúc đẩy.

Tuy nhiên, cộng đồng doanh nghiệp lại bày tỏ lo ngại. Họ cho rằng việc giảm giờ làm sẽ kéo theo gánh nặng chi phí nhân công, nguy cơ giảm tuyển dụng giới trẻ, đồng thời làm gia tăng gánh nặng tài chính, đặc biệt với các doanh nghiệp nhỏ. Dù vậy, nhiều chuyên gia nhận định sự thay đổi này là xu hướng tất yếu mà Hàn Quốc không thể đứng ngoài.

Thực trạng: Người Hàn làm việc nhiều hơn OECD

Theo số liệu từ Bộ Lao động và Việc làm Hàn Quốc, năm 2022, người lao động làm việc trung bình 1.904 giờ/năm, cao hơn 185 giờ so với mức trung bình của OECD (1.719 giờ).

Trong số các nước OECD, chỉ có Colombia, Mexico, Costa Rica, Chile và Israel có thời gian làm việc nhiều hơn Hàn Quốc.
Trong khi đó, nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Xã hội và Y tế Hàn Quốc cho thấy: thời gian lao động tại Hàn Quốc đứng thứ 3 trong số 31 quốc gia, nhưng thời gian dành cho gia đình lại xếp thứ 20, phản ánh sự mất cân bằng nghiêm trọng trong “work-life balance” (cân bằng công việc – cuộc sống).

Lý do thúc đẩy: Năng suất và già hóa dân số

Sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) và yêu cầu đổi mới năng suất khiến việc duy trì giờ làm việc quá dài không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sống, mà còn cản trở sức cạnh tranh của nền kinh tế. Đây là một trong những nguyên nhân chính thổi bùng tranh luận về tuần làm việc 4,5 ngày.

Ngoài ra, Hàn Quốc đã bước vào xã hội siêu già hóa, khi tỷ lệ dân số từ 65 tuổi trở lên đạt 20,3% trong năm nay. Dự báo, con số này sẽ tăng lên 25% vào năm 2030 và vượt 40% vào năm 2050. Điều đó đồng nghĩa với giảm nguồn lao động, tăng gánh nặng quỹ hưu trí và phúc lợi, đe dọa trực tiếp đến tăng trưởng kinh tế.

Vì thế, nhiều chuyên gia cho rằng việc kết hợp tuần làm việc 4,5 ngày với chính sách kéo dài tuổi nghỉ hưu sẽ tạo ra mô hình lao động bền vững: làm ít hơn, gắn bó lâu dài hơn, và chia sẻ việc làm cho nhiều thế hệ.

Thách thức: Nguy cơ chênh lệch và chi phí gia tăng

Dù vậy, để chính thức áp dụng đồng thời tuần 4,5 ngày làm việc và nâng tuổi nghỉ hưu, Hàn Quốc phải đối diện nhiều thách thức.

• Bất bình đẳng lao động: Chính sách kéo dài tuổi nghỉ hưu trước đây (năm 2016) từng bị chỉ trích vì chủ yếu có lợi cho lao động lớn tuổi trong các tập đoàn lớn, trong khi lao động trẻ phải chịu áp lực việc làm giảm.
• Chi phí khổng lồ: Theo ước tính của Liên đoàn Kinh tế Hàn Quốc, chỉ riêng chi phí duy trì lao động trong độ tuổi 60–64 sau khi nâng tuổi nghỉ hưu sẽ tiêu tốn 30,2 nghìn tỷ won trong vòng 5 năm, tương đương chi phí tuyển dụng 900.000 lao động trẻ.
• Tác động đến doanh nghiệp nhỏ: Những doanh nghiệp không đủ tiềm lực để chuyển dịch sang tự động hóa hay mở rộng sản xuất ở nước ngoài sẽ chịu áp lực lớn nhất.

Số liệu từ Ngân hàng Hàn Quốc cho thấy, các vụ kiện liên quan đến chế độ lương hưu đã tăng từ 121 vụ năm 2022 lên 292 vụ trong năm 2023. Bên cạnh đó, số lượng lao động nghỉ hưu sớm cũng tăng tới 87,3% so với năm 2013, cao hơn nhiều so với tốc độ tăng của nghỉ hưu đúng tuổi (69,1%).

Chính phủ và công đoàn đồng thuận tăng tốc

Bất chấp những lo ngại, chính quyền của Tổng thống Lee Jae-myung cam kết đưa tuần làm việc 4,5 ngày thành hiện thực. Trong chiến dịch tranh cử, ông từng hứa giảm giờ làm xuống thấp hơn mức trung bình OECD, đồng thời nâng tuổi nghỉ hưu lên 65 theo lộ trình, bắt đầu từ năm 2025.

Bộ trưởng Lao động Kim Young-hoon cũng khẳng định, chính phủ sẽ thúc đẩy đối thoại xã hội và tiến trình lập pháp, đồng thời thử nghiệm mô hình tuần 4,5 ngày ở những ngành, khu vực phù hợp.

Phía công đoàn bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ. Chủ tịch Liên đoàn Lao động Hàn Quốc, ông Kim Dong-myung, nhấn mạnh: “Việc nâng tuổi nghỉ hưu lên 65 là nhiệm vụ không thể trì hoãn. Cần mạnh dạn đưa vào thí điểm tuần 4,5 ngày ngay từ năm nay để 2026 trở thành dấu mốc lịch sử của cải cách lao động.”

Nhiều nghiệp đoàn lớn như Hyundai Motor hay ngành tài chính đã tổ chức đình công, nêu yêu cầu tăng lương, kéo dài tuổi nghề và triển khai tuần làm việc 4,5 ngày.

Dư luận ủng hộ nhưng muốn giữ nguyên lương

Theo khảo sát của Korea Research hồi tháng 2, có tới 61% người dân đồng ý với đề án tuần làm việc 4,5 ngày. Tuy nhiên, 60% trong số đó yêu cầu phải giữ nguyên mức lương dù giờ làm giảm, một bài toán không hề dễ dàng cho chính phủ và doanh nghiệp.

Tuần làm việc 4,5 ngày tại Hàn Quốc được kỳ vọng mở ra bước tiến lớn trong việc cân bằng cuộc sống và công việc, nâng cao năng suất và thích ứng với xã hội già hóa. Thế nhưng, để hiện thực hóa, chính phủ và doanh nghiệp cần tìm ra lời giải hài hòa giữa chi phí, cơ hội việc làm cho giới trẻ và quyền lợi của người lao động lớn tuổi.

Theo Naver - Biên tập Kim Chi Nha