Hàn Quốc siết chặt truy quét người di cư không giấy tờ trước APEC 2025: Làn sóng phản đối dâng cao

Chính phủ Hàn Quốc siết chặt trấn áp người di cư không giấy tờ trước thềm Hội nghị thượng đỉnh APEC - Làn sóng phản đối lan rộng từ các tổ chức lao động và nhân quyền

Bộ Tư pháp Hàn Quốc cho biết sẽ tiến hành chiến dịch truy quét quy mô lớn đối với người di cư không giấy tờ, trước thềm Hội nghị thượng đỉnh APEC (Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á -Thái Bình Dương) dự kiến diễn ra tại thành phố Gyeongju, tỉnh Bắc Gyeongsang vào ngày 31 sắp tới.

Tuy nhiên, giới lao động, các tổ chức nhân quyền dành cho người di cư và nhiều tổ chức xã hội dân sự đã đồng loạt lên tiếng phản đối, nhấn mạnh rằng “người lao động di cư là một phần không thể thiếu của xã hội Hàn Quốc, họ cần được bảo vệ quyền lợi thay vì trở thành mục tiêu của những cuộc trấn áp bạo lực và trục xuất”.

Kế hoạch trấn áp kéo dài 68 ngày

Trong thông cáo báo chí ngày 30 tháng 9, Bộ Tư pháp thông tin rằng từ ngày 29 tháng 9 đến ngày 5 tháng 12, một chiến dịch hợp tác liên ngành kéo dài 68 ngày sẽ được triển khai để truy quét người di cư không giấy tờ.

Đặc biệt, trong giai đoạn này, thành phố Gyeongju và các khu vực lân cận là nơi chuẩn bị cho “APEC 2025 KOREA”  sẽ là trọng điểm của các đợt truy quét, đồng thời lực lượng chức năng cũng sẽ tăng cường tuần tra tại các khu vực có đông người nước ngoài sinh sống nhằm “thiết lập trật tự lưu trú cho người nước ngoài”.

Bộ Tư pháp cho biết chiến dịch không chỉ tập trung vào người cư trú bất hợp pháp mà còn nhắm đến các vấn đề như xâm phạm việc làm của người dân Hàn Quốc, đe dọa an toàn công cộng, gây suy thoái đạo đức xã hội và các hành vi tiếp tay cho nhập cư bất hợp pháp. Các biện pháp bao gồm phạt hành chính, trục xuất cưỡng chế và cấm nhập cảnh.

Phản đối: “Trấn áp không phải là giải pháp, bảo đảm quyền lợi mới là trách nhiệm”

Ngày 1 tháng 10, Liên đoàn Lao động Kim loại Toàn quốc Hàn Quốc chi nhánh Gyeongju, Liên đoàn Lao động khu vực Bắc Gyeongsang cùng Trung tâm Hỗ trợ Lao động Di cư Gyeongju đã ra tuyên bố chung, trong đó nhấn mạnh: “Người lao động di cư không phải là đối tượng để truy quét, mà là những con người cần được bảo đảm quyền lợi. Việc lấy APEC làm cái cớ để hợp thức hóa các chiến dịch truy quét là điều không thể chấp nhận.”

Các tổ chức chỉ trích việc Bộ Tư pháp mô tả trong thông cáo rằng người lao động di cư đe dọa an toàn công cộng và thường xuyên gây ra tội phạm nghiêm trọng, qua đó gieo rắc định kiến sai lệch rằng tất cả người di cư đều tiềm ẩn nguy cơ phạm tội.

Thực tế, theo họ, “tại các nhà máy sản xuất và công trình xây dựng trên khắp cả nước, người lao động di cư vẫn ngày đêm làm việc vất vả, đóng góp trực tiếp vào sự vận hành của nền kinh tế và xã hội Hàn Quốc”.

Các lĩnh vực bị nhắm tới

Trong thông cáo, Bộ Tư pháp chỉ rõ các lĩnh vực tập trung truy quét gồm:

1. Ngành xây dựng, giao hàng, vận chuyển được cho là “ảnh hưởng đến việc làm của công dân Hàn Quốc”
2. Các loại tội phạm của người nước ngoài như ma túy, xe bất hợp pháp “đe dọa an toàn xã hội”
3. Các ngành bị coi là “làm suy thoái đạo đức xã hội” như dịch vụ massage, mại dâm
4. Các đường dây môi giới nhập cư và việc làm bất hợp pháp

Giới lao động và các tổ chức nhân quyền cho rằng việc này không chỉ mở rộng định kiến xã hội rằng lao động di cư “cướp việc làm” và “gây tội phạm”, mà còn khiến họ rơi vào tình trạng bị đối xử như tội phạm ngay cả khi chỉ mưu sinh.

Hàng loạt tổ chức nhân quyền lên tiếng

Ngoài giới công đoàn, Hội đồng Phong trào Lao động Di cư cũng ra tuyên bố, yêu cầu chính phủ “hủy bỏ ngay lập tức kế hoạch truy quét dựa trên cái cớ APEC”.

Tuyên bố khẳng định: “Người di cư không giấy tờ không phải là rác rưởi để trục xuất đi, mà là những con người đã và đang chung tay xây dựng xã hội này. Chính phủ lấy truy quét và trục xuất làm thành tích là hành động đi ngược lại dân chủ và nhân quyền.”

Họ nhấn mạnh: nếu Hàn Quốc thực sự muốn tổ chức thành công hội nghị quốc tế, điều cần làm không phải là các cuộc truy quét bạo lực, mà là xây dựng chính sách tôn trọng và tiếp nhận người di cư.

Hội đồng còn cảnh báo rằng bản chất của tình trạng thiếu hụt lao động trong các ngành công nghiệp không nằm ở người lao động di cư, mà là do chính sách sai lầm khi coi họ chỉ là nguồn nhân lực rẻ tiền, không thừa nhận họ như những người hàng xóm cùng chung sống.

Bi kịch trong các cuộc truy quét trước đây

Các tổ chức cũng nhắc lại hàng loạt thảm kịch đã xảy ra trong quá trình truy quét:

1. Tháng 1 năm nay, một lao động người Việt thiệt mạng khi trốn trong kho gỗ tại Incheon.
2. Tháng 2, một nữ lao động Kazakhstan bị ngã từ tầng 3 trong quá trình bị truy quét ở Gyeonggi, rơi vào tình trạng hôn mê 8 ngày với nhiều chấn thương nặng. Cùng ngày, tại Gyeongsan (tỉnh Bắc Gyeongsang), 7 lao động khác bị thương nặng khi cố gắng chạy trốn.
3. Tháng 3, một người Ethiopia đang xin tị nạn bị kẹt trong máy móc khi trốn truy quét tại Paju, dẫn đến việc phải cắt cụt mắt cá chân phải.

Dù nhiều thảm kịch liên tiếp xảy ra, Bộ Tư pháp vẫn coi những con số trục xuất là “thành tích”. Chỉ trong vòng một tháng, từ 12/8 đến 12/9 năm nay, có 4.617 người bị cưỡng chế trục xuất. Bộ cho rằng nhờ vậy số lượng người cư trú bất hợp pháp đã giảm từ 430.000 (năm 2023) xuống còn 360.000 người.

Chính phủ nói một đằng, làm một nẻo?

Ngày 28 tháng 9, Bộ trưởng Lao động Kim Young-hoon tham dự một diễn đàn chính sách tại Changwon, khẳng định:
“Mọi công việc đều đáng trân trọng, mọi người lao động đều phải được bảo vệ, bất kể quốc tịch hay ngôn ngữ. Chính phủ sẽ quan tâm để người lao động nước ngoài có thể sống như những thành viên quan trọng của xã hội.”

Trước đó, ngày 12 tháng 8, Tổng thống Lee Jae-myung cũng phát biểu tại cuộc họp Nội các, yêu cầu các bộ ngành “ngăn chặn tái diễn phân biệt đối xử và vi phạm nhân quyền đối với người di cư, người lao động và các nhóm yếu thế”, đồng thời cảnh báo rằng sự gia tăng các hành vi thù ghét và bạo lực với người nước ngoài “không phù hợp với hình ảnh một quốc gia dân chủ, đa dạng và bao dung”.

Tuy nhiên, trong khi những tuyên bố chính thức mang tính “trấn an”, thì thực tế các bộ ngành vẫn liên tục tiến hành các cuộc truy quét bạo lực và trục xuất, khiến dư luận đặt câu hỏi liệu lời hứa của lãnh đạo có chỉ dừng lại ở mức “nghi thức ngoại giao” hay không.

Theo Newscham