Chuyện chính trị và người trẻ

Chính trị không chỉ là chuyện của người lớn – Giới trẻ cần đòi lại tiếng nói của mình.

Chính trị vốn được sinh ra để là nơi mọi tiếng nói được lắng nghe, mọi vấn đề được thảo luận, để con người có thể gặp gỡ, lắng nghe và thấu hiểu nhau. Chính trị cũng là một phần thiết yếu trong đời sống xã hội, giúp người dân – đặc biệt là những người bình thường – có quyền quyết định điều gì sẽ xảy ra với cuộc sống của họ. Về mặt lý thuyết, chính trị hướng tới công bằng và công lý, ít nhất là trong giới hạn có thể. Với tất cả những lợi ích ấy, người ta kỳ vọng rằng giới trẻ sẽ hăng hái xếp hàng để cất lên tiếng nói của mình về các vấn đề quan trọng. Nhưng thực tế lại không như vậy. Rất nhiều kỳ tổng tuyển cử, trong đó có cuộc bầu cử gần nhất, đã cho thấy: tỷ lệ tham gia chính trị của giới trẻ vẫn ở mức thấp đáng lo ngại. 

Tại sao giới trẻ lại thờ ơ với chính trị?

Với nhiều người trẻ, chính trị dường như là “cuộc chơi của những ông già” – lặp đi lặp lại những chủ đề cũ kỹ, tranh luận mãi không có hồi kết, khiến chúng ta cảm thấy chán nản, thậm chí là mệt mỏi với tin tức mỗi ngày. Chính tôi cũng không ngoại lệ. Gần đây, tôi nhận thấy bản thân dần xa rời tin tức và cảm thấy mệt mỏi với những gì đang xảy ra. Điều gì đã khiến chúng ta quay lưng với chính trị, trong khi chúng ta luôn được dạy rằng tiếng nói của mình là quan trọng, rằng chúng ta là “tương lai của đất nước”? Một câu trả lời rõ ràng: Chúng ta mất niềm tin vào những người nắm quyền. Một báo cáo từ chính phủ Anh năm 2022 cho thấy **60% người trẻ từ 18–25 tuổi đồng ý với câu: “Chính trị gia không quan tâm đến chúng tôi.” Ngoài ra, nghiên cứu từ Grosvenor cũng cho thấy chỉ 8% người trẻ từ 16–18 tuổi từng tham gia các buổi tham vấn công chúng, phản ánh mức độ thờ ơ đáng báo động với các vấn đề địa phương. 

Thế nhưng, bất chấp những con số ảm đạm đó, sự thật là: Chúng ta vẫn quan tâm. 

Mỗi người trẻ đều có quan điểm, niềm tin gắn liền với các ý thức hệ chính trị – bởi đơn giản, chúng ta là con người sống trong một xã hội. Nghe có vẻ sáo rỗng, nhưng vấn đề không nằm ở giới trẻ. Vấn đề nằm ở hệ thống. 

Một bức tường khó vượt.

Một phần lớn của vấn đề là sự thiếu tiếp cận. Làm sao chúng ta có thể tham gia vào một hệ thống mà ta không hiểu nổi – và có lẽ, ngay từ đầu, ta chưa từng được thiết kế để hiểu? Ngôn ngữ chính trị thường rối rắm và phức tạp, khiến người không quen thuộc dễ cảm thấy xa lạ. Hãy tưởng tượng bạn đang kể về bộ phim yêu thích của mình nhưng chỉ được dùng các thuật ngữ kỹ thuật về máy quay và âm thanh – chẳng ai hiểu nổi bạn đang nói gì, và họ cũng sẽ chẳng buồn quan tâm. Cũng vậy, sự thiếu hiểu biết này khiến nhiều bạn trẻ thấy bối rối và xa lạ với chính trị, và từ đó, mất hứng thú tham gia. Ngay cả khi chúng ta cố gắng tham gia, mọi thứ cũng không dễ dàng. 

Một nghiên cứu từ Đại học Cambridge cho thấy, giới trẻ có xu hướng ủng hộ các chính trị gia theo chủ nghĩa dân túy nhiều hơn 16 điểm so với những người ôn hòa. Mặc dù bản thân dân túy không phải là điều xấu, nhưng nó thường đánh vào cảm xúc hơn là sự thật hay giá trị thực sự. Việc nhiều người trẻ lựa chọn dân túy cho thấy một lỗ hổng trong hiểu biết chính trị – điều đáng lẽ ra phải được dạy từ sớm. Việc thiếu kiến thức này không phải lỗi của giới trẻ, mà là lỗi của một hệ thống không tạo điều kiện để họ học và hiểu. Sự thật đáng buồn là những người đang nắm quyền không hề muốn thay đổi hệ thống này. 

Việc giáo dục giới trẻ về chính trị không nằm trong lợi ích của họ. Nhưng dù điều này có khiến chúng ta thất vọng đến đâu, ta **không thể để điều đó khiến mình bỏ cuộc. Nếu chúng ta không lên tiếng, chúng ta đang gửi đi thông điệp rằng: "Tôi không quan tâm." Rằng chúng ta chấp nhận đứng ngoài cuộc, chấp nhận để người khác quyết định thay tương lai của chính mình. Trong khi hầu hết các vấn đề nóng bỏng hiện nay – từ học phí đại học tăng cao cho đến biến đổi khí hậu – đều ảnh hưởng trực tiếp đến người trẻ, liệu ta có muốn gửi đi thông điệp đó? Trên thế giới, nhiều người trẻ đã bị tước đi tiếng nói. 

Chúng ta may mắn vì vẫn còn cơ hội. 

Nhưng nếu tiếp tục im lặng, có lẽ đến một ngày, chúng ta cũng sẽ mất luôn điều đó

Quyền lực nằm trong tay chúng ta

Nếu muốn tạo ra sự thay đổi, có rất nhiều cách để nâng cao nhận thức chính trị trong giới trẻ. Các tổ chức như  Patchwork Foundation đang nỗ lực đưa tiếng nói của thanh niên – đặc biệt là các nhóm yếu thế – vào đời sống chính trị. Ủy ban Bầu cử Vương quốc Anh cũng có các chương trình tiếp cận cộng đồng để đưa chính trị đến gần hơn với người trẻ. Đó chỉ là vài ví dụ trong hàng ngàn nỗ lực khác trên toàn cầu đang cố gắng **trao lại tiếng nói cho giới trẻ, trong một hệ thống dường như không muốn họ hiện diện. Và vẫn còn lý do để hy vọng. Một nghiên cứu khác từ Đại học Cambridge chỉ ra rằng tỷ lệ ủng hộ các chính trị gia dân túy đã giảm trung bình 11 điểm sau đại dịch Covid-19. Điều này cho thấy, chúng ta không hề bất lực trước những lời hứa hoa mỹ. Chúng ta có thể tự quyết định, và thay đổi điều gì đó – miễn là chúng ta tìm lại được tiếng nói của mình. Hãy nhớ: **chỉ khi bạn hành động, sự thay đổi mới bắt đầu. Không ai bắt bạn phải quan tâm đến chính trị 24/7, nhưng nếu ta thờ ơ hoàn toàn với những gì đang xảy ra xung quanh, thì ta chẳng giúp được ai – kể cả chính mình. Ngay cả việc bạn đang đọc bài viết này, chính là bạn đang quan tâm. Nhưng đừng để sự quan tâm ấy dừng lại ở đây. 

Hãy lên tiếng. 

Hãy bỏ phiếu cho điều bạn tin tưởng. Hãy khiến họ phải lắng nghe. 

Bởi cách duy nhất để phá vỡ định kiến "giới trẻ thờ ơ" – là chính chúng ta phá vỡ nó.